W Europie pracują „doktorzy”, a w Polsce „lekarze”, trzeba to zmienić. Przecież polscy lekarze nie są wcale gorsi od zachodnich doktorów. Są lepsi, więc dlaczego tego nie akcentować. Jednak, aby tak się stało, trzeba zmienić nieco polski system szkolenia.
Zgodnie z projektem nowelizacji ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku (o zawodach lekarza i lekarza dentysty, Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857, z późn. zm.) zostaną wprowadzone zmiany w kształceniu lekarzy. Zmiany są spowodowane przede wszystkim potrzebą skrócenia procesu kształcenia lekarzy (obecnie brakuje lekarzy specjalistów), dostosowania wymogów kształcenia do prawa unijnego, zgodnie z dyrektywą 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych.
Dr Maciej Hamankiewicz prezes Naczelnej Rady Lekarskiej przyznaje, że w Unii Europejskiej nasi lekarze są gorzej postrzegani właśnie dlatego, że mają jedynie tytuł lekarza, mimo że są tak samo wykształceni jak ich zagraniczni koledzy, którzy po studiach otrzymują tytuł doktora. Skutkiem zmian ma być upraktycznienie kształcenia lekarzy. Projekt zakłada następujące zmiany:
Likwidację stażu podyplomowego odbywanego na siódmym roku studiów. Zamiast LEP-u obowiązywać będą egzaminy końcowe (kierunek lekarski na V roku studiów, a lekarsko-dentystyczny na IV);
Wprowadzenie praktyki zawodowej na VI roku dla lekarzy oraz na V roku dla lekarzy dentystów;
Zlikwidowanie Lekarskiego Egzaminu Państwowego (LEP) oraz Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Państwowy (LDEP).
Egzamin testowy nie sprawdza praktycznych umiejętności lekarzy;
Na kierunku lekarskim ma obowiązywać co najmniej 6-letni okres studiów, obejmujący nie mniej niż 5500 godzin zajęć teoretycznych i praktycznych, a na kierunku lekarsko-dentystycznym co najmniej 5 lat studiów teoretycznych i praktycznych. Złożenie najważniejszych egzaminów końcowych dla kierunku lekarskiego ma się odbywać na V roku studiów, a dla lekarzy dentystów na IV roku. Na VI roku studiów lekarskich zaczną się praktyki zawodowe (dla lekarzy dentystów – na V roku);
Wprowadzenie modułowego systemu specjalizacji: modułu podstawowego oraz specjalistycznego (wszystkie środowiska lekarskie są zgodne co do zasadności wprowadzenia modułowego systemu specjalizacji). Moduł podstawowy charakteryzuje się tym, że ma zawierać treści uniwersalne dla danej grupy specjalizacji, oprócz tego wybrane zagadnienia, obecnie wykładane podczas stażu podyplomowego (tak jak w przypadku ratownictwa medycznego, z którego obowiązuje kurs i egzamin). A moduł specjalistyczny, który jest bezpośrednio związany z przedmiotem specjalizacji, powinien – według resortu zdrowia – obejmować wiedzę ściśle specjalistyczną;
Decyzje w sprawie przyznawania i rozdziału rezydentur na poszczególne województwa będzie podejmować Minister Zdrowia, decyzje w kwestii pozostałych wolnych miejsc – wojewoda; Funkcję kierownika specjalizacji będzie mógł pełnić lekarz specjalista, wykonujący pracę na podstawie tzw. kontraktu. Ponadto lekarze będą mogli przystępować do zdawania Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego po raz czwarty i kolejny, aż do pozytywnego złożenia, ale po uiszczeniu opłaty za powtórne egzaminy;
Obywatele Unii Europejskiej i cudzoziemcy nie będący obywatelami żadnego z państw UE, mają mieć przyznawane ograniczone prawo wykonywania zawodu na czas odbywania stażu podyplomowego, stażu adaptacyjnego bądź w celu złożenia testu umiejętności;
Skrócenie terminu wydania przez Okręgową Radę Lekarską prawa wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty; Lekarz w ramach wykonywania zawodu będzie mógł kierować zakładem opieki zdrowotnej; Likwidacja ograniczeń podchodzenia do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego (dotychczas można było podchodzić trzykrotnie do tego egzaminu). Za kolejne podejście do PES lekarz będzie musiał zwyczajnie zapłacić. Propozycję zwiększenia liczby podejść do egzaminu uznano za dobry pomysł;
Uporządkowanie zasad procedury postępowania kwalifikacyjnego do specjalizacji lekarskich, a także reguł odbywania szkolenia specjalizacyjnego.
Negatywnie na pomysł likwidacji stażu podyplomowego zareagowała opinia lekarska – wiele znaczących środowisk lekarskich, m.in. Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy, Naczelna Rada Lekarska, Związek Zawodowy Anestezjologów, Porozumienie Pracodawców Ochrony Zdrowia, rektorzy, prorektorzy, senaty znaczących uczelni, ośrodki badawcze i wiele innych. Zdaniem przedstawicieli tych środowisk praktyka lekarska nie jest w stanie zastąpić stażu, a jej wprowadzenie może znacznie obniżyć jakość przygotowania lekarzy do zawodu. Dodatkowo – twierdzą – staż, bardziej niż praktyka, uzupełnia praktyczną wiedzę i umiejętności. Ogólnie jest bezpieczniejszy dla początkującego lekarza, ponieważ pozwala mu się rozeznać w kwestii wyboru specjalizacji.
Dr Hamankiewicz, prezes NRL, uważa, że likwidacja stażu podyplomowego może być nawet zagrożeniem dla systemu kształcenia. Bardzo istotną praktyczną kwestią dla uczelni jest finansowanie wprowadzenia praktyki zawodowej.
Szacuje się, że na ten cel uczelnie będą musiały wydać łącznie 400, a nawet 500 mln złotych rocznie, a w efekcie uzyska się tylko 140 mln zł oszczędności. Projekt ten był znany uczelniom od dawna, ale przerwano pracę nad nim ze względu na zbyt duże koszty.
Dodatkowym problemem jest wprowadzenie zmian w programie studiów oraz zmian dotyczących funkcjonowania stażu podyplomowego (ostatni rocznik stażowy, czyli 1.10.2016 - 31.11.10.2017 dla lekarzy oraz 1.10.2015 – 31.10.2016 dla lekarzy dentystów) oraz jednoczesne przygotowanie uczelni i szpitali do praktyk lekarskich (staż dyplomowy jest organizowany i finansowany przez marszałka województwa). Wygląda na to, że w roku 2017 będą odbywać się jednocześnie praktyki lekarskie (dla rocznika 2011) oraz staż podyplomowy (dla rocznika 2010). Potrzebne będą nowe programy nauczania oraz określenie nowych minimów programowych, zawierających również wiedzę, która obowiązywała dotąd na VI roku.
Pieniądze będą potrzebne do zatrudnienia kadry akademickiej – na zajęciach praktycznych grupa studentów musi być mniejsza, aby studenci mogli skorzystać z zajęć, niezbędne będą też pieniądze na dokupienie sprzętu potrzebnego do zajęć praktycznych. Jednocześnie do 2017 roku będzie realizowany stary program dla roczników do 2010 roku oraz nowy dla roczników od 2011 roku. To może doprowadzić uczelnie do problemów, a nawet zapaści finansowych. Kolejnym obciążeniem finansowym dla uczelni będzie przekazywanie pieniędzy szpitalom na dydaktykę kliniczną według kalkulacji szpitala (zgodnie z ustawą o działalności leczniczej). Obecnie środki szacuje się na zbyt małe, tymczasem szpitale kliniczne są i tak bardzo zadłużone.
Również środowiska lekarskie patrzą negatywnie na pomysł likwidacji Lekarskiego Egzaminu Państwowego oraz Lekarsko- Dentystycznego Egzaminu Państwowego, a także na zmiany kryteriów kwalifikacyjnych do odbywania szkolenia specjalizacyjnego. Ich zdaniem LEP/LDEP jest obiektywnym narzędziem weryfikacji wiedzy lekarzy, a staż podyplomowy jest dobrym etapem kwalifikowania lekarzy do odbywania specjalizacji.
Średnia ze studiów jest, zdaniem tych środowisk, niewystarczającym kryterium sprawdzenia wiedzy lekarza kwalifikującej go do odbycia specjalizacji, tym bardziej, że średniej nie da się już poprawić, LEP/LDEP może być zdawany wielokrotnie. Zdaniem prezesa NRL wyniki LEP/LDEP były wyznacznikiem poziomu uczelni medycznych, które konkurowały ze sobą.
Pozostałe zgłoszone uwagi dotyczyły:
- składania wniosków do postępowania kwalifikacyjnego;
- odbywania szkolenia specjalizacyjnego i związanym z tym podziałem miejsc szkoleniowych;
- odbywania szkolenia, w szczególności w trybie rezydentury i związanych z tym problemów dotyczących, między innymi: czasu pracy lekarzy, dyżurów medycznych, realizacji programu specjalizacji;
- szczegółowych uwag, dotyczących uznawania elementów specjalizacji, składu zespołów uznających kwalifikacje; elementów realizacji programu specjalizacji;
- przeprowadzania Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego; warunków akredytacji jednostek uprawnionych do przeprowadzania szkolenia specjalizacyjnego.
- Ministerstwo Zdrowia zapewnia o uwzględnieniu uwag w aktach wykonawczych.
Autor: Izabela Nauman
Artykuł opublikowany w numerze 2/2011 magazynu Nowy Gabinet Stomatologiczny. Zobacz pełny spis treści. Dowiedz się więcej - Nowy Gabinet Stomatologiczny.
Więcej ciekawych artykułów w "Nowy Gabinet Stomatologiczny" - zamów prenumeratę lub kup prenumeratę w naszym sklepie.
