Sanepid sprawdzi, czy masz prawo wykonywać zdjęcia RTG?

W 2019 roku, dokładnie 23 września, czyli niecałe 5 lat temu, zaczęła obowiązywać ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo atomowe oraz ustawy o ochronie przeciwpożarowej, wprowadzający zmiany w ustawie z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe.

Co pięć lat trzeba zdobyć 20 punktów

Zgodnie ze znowelizowanym art. 33n ust. 1 ustawy Prawo atomowe, osoby wykonujące badania diagnostyczne, zabiegi lub leczenie, z zastosowaniem promieniowania jonizującego, a także osoby nadzorujące ich wykonywanie są zobowiązane do stałego podnoszenia swoich kwalifikacji z zakresu ochrony radiologicznej pacjenta. W tym celu osoby wykonujące badania diagnostyczne, zabiegi lub leczenie, z zastosowaniem promieniowania jonizującego, a także osoby nadzorujące ich wykonywanie, są obowiązane uzyskać co najmniej 20 punktów szkoleniowych w ciągu kolejnych 5 lat (art. 33n ust. 2 ustawy Prawo atomowe).

Czyli 23 września 2019 r. wszedł w życie przepis, który nakazał wszystkim osobom używającym promieniowania RTG w stosunku do pacjentów (diagnostyka, zabiegi, leczenie) podnoszenie swoich kwalifikacji. Muszą oni w ciągu 5 lat zdobywać po 20 pkt. Pierwsze 5 lat obowiązywania tego przepisu to okres od 23 września 2019 r. do 22 września 2024 r. Zwolnione z obowiązku zdobywania tych 20 pkt są osoby, które w dniu wejścia w życie tego przepisu, czyli 22 września 2019 r. miały ważny certyfikat ochrony radiologicznej pacjenta.

One z automatu otrzymały 20 pkt. Inne osoby te punkty muszą zgromadzić na szkoleniach lub uzyskać certyfikat ochrony radiologicznej pacjenta. Generalnie te pierwsze 5 lat obowiązywania przepisu były traktowane trochę jako przejściowe. Podczas kontroli gabinetu urzędnicy Sanepidu czasami pytali o punkty, ale generalnie nie sprawdzali ich zbyt dokładnie, bo teoretycznie powinno się je zdobyć w okresie przed wrześniem 2019 r., a wtedy ten przepis nie obowiązywał, więc mało kto, nawet jeśli się szkolił, gromadził certyfikaty. Teraz zapewne podejście kontrolerów zdecydowanie się zmieni.

Jak zdobyć punkty wymagane przez Sanepid?

Owe 20 punktów szkoleniowych, nazwijmy je dla uproszczenia punkty szkoleniowe RTG, nie są tożsame z punktami edukacyjnymi zdobywanymi na szkoleniach zgłoszonych do Okręgowych Izb Lekarskich. Organizator takiego szkolenia oczywiście może przyznać zarówno punkty szkoleniowe RTG, jak i edukacyjne, jednak punkty szkoleniowe muszą być potwierdzone specjalnym certyfikatem. Wzór takiego certyfikatu został opublikowany w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 6 marca 2020 r. w sprawie szkoleń w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta. Musi być w nim napisane, że „na podstawie art. 33n ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe (Dz.U. z 2019 r. poz. 1792, z późn. zm.) zaświadcza się, że Pan (i) (imię, nazwisko i PESEL uczestnika) ukończył (a) szkolenie obejmujące tematykę ochrony radiologicznej/bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych/medycznych zastosowań promieniowania jonizującego/metod i procedur badań parametrów technicznych urządzeń radiologicznych w zakresie: (musi być podany zakres) w wymiarze (liczba) godzin i uzyskał (a) (liczba) punktów szkoleniowych”. Gdzie można zdobyć „punkty RTG”?

Najprostszą metodą zdobywania punktów szkoleniowych RTG jest uczestnictwo w szkoleniach z zakresu ochrony radiologicznej pacjenta. Ustawa Prawo atomowe precyzuje wszystkie sposoby zdobywania punktów szkoleniowych RTG. W 3 punkcie artykułu 33n ustawy Prawo Atomowe czytamy:

„Osoba wykonująca badania diagnostyczne, zabiegi lub leczenie, z zastosowaniem promieniowania jonizującego, a także osoba nadzorująca ich wykonywanie, wykonuje obowiązek, o którym mowa w ust. 1 [koniczność podnoszenia kwalifikacji – przyp. autora], przez:

1. ukończenie szkolenia w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta, kończącego się wewnętrznym egzaminem i uzyskaniem certyfikatu potwierdzającego ukończenie tego szkolenia oraz zdanie egzaminu [kurs z ochrony radiologicznej pacjenta – przyp. autora], lub

2. ukończenie innego niż wskazane w pkt 1 szkolenia obejmującego tematykę ochrony radiologicznej, bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych, medycznych zastosowań promieniowania jonizującego lub metod i procedur badań parametrów technicznych urządzeń radiologicznych oraz uzyskanie zaświadczenia o ukończeniu każdego z tych szkoleń, lub

3. udział w krajowych lub międzynarodowych kongresach, zjazdach, konferencjach lub sympozjach naukowych poświęconych zagadnieniom, o których mowa w pkt 2, lub

4. wygłoszenie wykładu lub wystąpienia w zakresie zagadnień, o których mowa w pkt 2, na krajowym lub międzynarodowym kongresie, zjeździe, konferencji lub sympozjum naukowym”. Przepis dokładnie precyzuje zakres tematyczny i formy szkolenia. Podstawą jest ukończenie szkolenia w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta, kończącego się wewnętrznym egzaminem i uzyskaniem certyfikatu potwierdzającego ukończenie tego szkolenia oraz zdanie egzaminu. Wydaje się, że łatwiejszym sposobem, nie wymagającym zdawania egzaminu oraz rozciągniętym w czasie, jest sukcesywny udział w szkoleniach z zakresu RTG. W takim przypadku za 1 godz. szkolenia uzyskuje się jeden punkt szkoleniowy RTG, podobnie jak w przypadku punktów edukacyjnych, za udział w kongresie – 5 pkt, a za wygłoszenie wykładu – 10 pkt szkoleniowych RTG.

Tematyka szkoleń z zakresu RTG

Rozporządzanie w sprawie szkoleń w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta precyzuje zagadnienia, które muszą zostać poruszone na szkoleniu, aby przyznać za nie punkty RTG.

W paragrafie 4 czytamy, że

„zakres tematyczny szkolenia, dla lekarzy dentystów wykonujących medyczne procedury radiologiczne lub nadzorujących ich wykonywanie obejmuje wybrane bloki tematyczne, z uwzględnieniem specyfiki:

1. metod i technik wykonywania zdjęć wewnątrzustnych,

2. metod i technik wykonywania zdjęć zewnątrzustnych,

3. obrazowania badań RTG w stomatologii,

4. elementów radiologii stomatologicznej,

5. testów eksploatacyjnych urządzeń radiologicznych i urządzeń pomocniczych,

6. medycznych procedur radiologicznych (wzorcowych i szczegółowych),

7. teleradiologii,

8. radiologii twarzowo-szczękowej,

9. stomatologicznej anatomii radiologicznej CT (CBCT) – w zakresie związanym z ochroną radiologiczną pacjenta”.

Wymieniono 9 zakresów tematycznych, z których lekarze muszą pogłębiać swoją wiedzę i muszą zdobywać punkty szkoleniowe RTG. Organizatorzy szkoleń w tym zakresie powinni przygotować program tak, aby spełniał wszystkie warunki narzucone przez ustawę i rozporządzenie. Lekarz podczas szkoleń powinien: poznać wielkości i jednostki radiologiczne, poznać fizyczne właściwości i sposoby kontroli parametrów urządzeń radiologicznych, zrozumieć zasady oddziaływania promieniowania jonizującego na człowieka, poznać wielkości dawki skutecznej i ekwiwalentnej w stosunku do ryzyka radiacyjnego, w tym również związanego z ekspozycją płodu, poznać ogólne założenia ochrony radiologicznej i specyficzne aspekty ochrony radiologicznej pacjenta (w tym dzieci i młodzieży) i personelu, poznać dawki otrzymywane przez pacjenta w efekcie stosowania procedur radiologicznych i zasady ich optymalizacji, nauczyć się tworzenia programu zapewnienia jakości, zapoznać się z ustawodawstwem krajowym i europejskim.

Cztery sposoby zdobycia punktów

Ustawa Prawo Atomowe wskazała cztery możliwości podnoszenia kwalifikacji z zakresu ochrony radiologicznej pacjenta przez zobowiązane do tego osoby, wraz z przypisaną im liczba punktów.

Tabela 1. Zasady przyznawania „punktów RTG”

Ukończenie szkolenia w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta, kończącego się wewnętrznym egzaminem i uzyskaniem certyfikatu potwierdzającego ukończenie tego szkolenia oraz zdanie egzaminu	20 pkt.
Ukończenie innego niż wskazane w pkt 1 szkolenia obejmującego tematykę ochrony radiologicznej, bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych, medycznych zastosowań promieniowania jonizującego lub metod i procedur badań parametrów technicznych urządzeń radiologicznych oraz uzyskanie zaświadczenia o ukończeniu każdego z tych szkoleń	1 punkt szkoleniowy za każdą godzinę ukończonego szkolenia
Udział w krajowych lub międzynarodowych kongresach, zjazdach, konferencjach lub sympozjach naukowych poświęconych zagadnieniom obejmującym tematykę ochrony radiologicznej, bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych, medycznych zastosowań promieniowania jonizującego lub metod i procedur badań parametrów technicznych urządzeń radiologicznych	5 pkt.
Wygłoszenie wykładu lub wystąpienia w zakresie zagadnień obejmujących tematykę ochrony radiologicznej, bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych, medycznych zastosowań promieniowania jonizującego lub metod i procedur badań parametrów technicznych urządzeń radiologicznych, na krajowym lub międzynarodowym kongresie, zjeździe, konferencji lub sympozjum naukowym	10 pkt.

Podsumowanie

Lekarze dentyści wykonujący zdjęcie RTG lub nadzorujący wykonywanie takich zdjęć mają więc dwie możliwości: albo ukończenie raz na 5 lat kursu z ochrony radiologicznej pacjenta i zdania odpowiedniego egzaminu, albo uczestnictwo w szkoleniach związanych z ochroną radiologiczną pacjenta i gromadzenia punktów szkoleniowych RTG. W ciągu 5 lat tych punktów trzeba zdobyć 20. Granicznym terminem jest 22 września 2024 r. Tego dnia zaczyna się nowy okres rozliczeniowy „punktów RTG”.

Prof. dr hab. n. med. Kazimierz Szopiński wraz ze swoim zespołem (dr hab. n. med. Piotr Regulski, dr n. med. Michał Szałwiński, lek. dent. Stanisław Jalowski) organizuje w dniach 20–21 września Repetytorium trójwymiarowej radiologii stomatologicznej CBCT (2 dni) (ogłoszenie obok). Na tym szkoleniu będzie można uzyskać aż 14 punktów edukacyjnych i 14 punktów RTG.