Prawo medyczne

Dnia 18 września 2010 r. weszły w życie zapisy nowej ustawy o wyrobach medycznych. Wprowadziła ona istotne zmiany w zasadach użytkowania aparatury medycznej m.in. w zakresie jej serwisowania. Systematyczny wzrost ilości pozwów i wysokości zasądzanych odszkodowań nakłada na pracodawców szczególny obowiązek dbania o jakość i niezawodność sprzętu niezbędnego do udzielania świadczeń opieki zdrowotnej.

Pacjenci korzystający z usług stomatologicznych często otrzymują od lekarzy za darmo próbki produktów. Są nimi nie tylko wyroby medyczne, ale także szeroko pojęte produkty lecznicze. Także w wielu gabinetach dentystycznych, korzystając z wizyty pacjentów, sprzedaje się im produkty do pielęgnacji jamy ustnej.

Dostępne na polskim rynku preparaty do wybielania zębów mają różny status prawny. Część z nich jest produktem będącym w świetle prawa kosmetykiem, część jest prawnie wyrobem medycznym. W związku ze zmianami, które weszły w życie w dniu 31 października 2012 r. gabinety dentystyczne powinny zachować szczególną ostrożność stosując tego typu preparaty. Niestosowanie się do nowych przepisów może grozić nawet karą więzienia.

Rozpoczynamy kolejną serię publikacji tablic sanitarnych, wymaganych przez terenowe oddziały sanepidu. W pięciu kolejnych numerach naszego wydawnictwa postaramy się wydrukować komplet 15 tablic sanitarnych. Procedury przygotowaliśmy na podstawie materiałów udostępnianych lekarzom na stronach internetowych OIL i własnych doświadczeń w tym zakresie.

Dużą część kosztów w gabinetach stomatologicznych generują wyroby medyczne, są one bezpośrednio stosowane w procesie leczenia oraz są wykorzystywane jako materiały zużywalne. W najbliższym czasie należy się liczyć ze wzrostem stawki VAT do 23 proc. Co to znaczy dla lekarzy?

Zwiększenie świadomości prawnej społeczeństwa jest źródłem wzrostu roszczeń odszkodowawczych pacjentów. Prowadzenie gabinetu nierozerwalnie związane jest nie tylko z ryzykiem gospodarczym, ale także  prawnym. Liczne obwarowania prawne wynikają z faktu, że codzienna praca gabinetu dotyczy dwóch najważniejszych  dóbr chronionych prawem, czyli życia i zdrowia człowieka. To powoduje wiele sytuacji, w których  potencjalnie niegroźna sprawa może zakończyć się pozwem ze strony pacjenta.

Lekarz, jako przedsiębiorca prowadzący własną działalność, ma szereg obowiązkowych sprawozdań do złożenia w ciągu roku kalendarzowego. Sprawozdania można podzielić na: związane z prowadzeniem działalności gospodarczej i te związane z wykonywaniem zawodu lekarza i lekarza dentysty.

W poprzednim numerze opublikowaliśmy artykuł poświęcony najczęstszym brakom w dokumentacji prawnej, które kontrolerzy stwierdzają w placówkach medycznych. Dziś publikujemy „prawny” kalendarz lekarza. Informujemy do kogo, kiedy i jak lekarz musi co roku złożyć poszczególne sprawozdania, raporty i rejestry. 

Plany zakładania gabinetu stomatologicznego powinno się rozpocząć od zapoznania się z przepisami, rozporządzeniami i normami, określającymi zasady jego działania. Droga do odbioru lokalu przez odpowiednie służby i uzyskania pozwolenia na jego użytkowanie prowadzi przez kilka etapów, które trzeba pokonać, aby w nim pracować.

Ponowne używanie wyrobów jednorazowych, a także wielokrotne użycie wyrobów wielorazowych, które przekracza zalecenia wytwórcy, nie jest niestety w naszym kraju wyjątkowe. W publicznej służbie zdrowia zazwyczaj wynika to z oszczędności i niedoszacowania procedur medycznych. W prywatnych gabinetach tego rodzaju praktyka bywa spowodowana nieświadomością konsekwencji, które mogą wystąpić w przypadku zakażenia lub innego powikłania. W Polsce obecnie mamy do czynienia z rosnącą lawinowo liczbą procesów wytaczanych lekarzom zatrudnionym w szpitalach, ale także prywatnym gabinetom lekarskim.

Umowa najmu gabinetu.Właściciel dużej przychodni mający do dyspozycji więcej niż jeden gabinet, w celu optymalizacji kosztów utrzymania może podpisać umowę z innym lekarzem, któremu będzie wynajmować gabinet. Lekarz prowadzący praktykę zawodową nie może zatrudnić innego lekarza, ale może mu wynająć gabinet.

Znaczna większość placówek medycznych prowadzi swoją działalność nie stosując podstawowych przepisów prawnych. Aktualne szkolenia BHP ma tylko 9 proc. lekarzy. Natomiast do Państwowej Inspekcji Pracy placówki medyczne wcale nie składają zeznań, choć powinny. Podobnie jest z informacjami do KOBIZE, GIODO, czy rejestrem zakłuć.

Obawiamy się ataków ze strony pacjenta awanturnika, kontroli sanepidu, urzędu skarbowego, a nawet NFZ i UODO. Dlaczego nie robimy tego, co tak oczywiste i realizowane z wielkim powodzeniem przez konkurencję, której zazdrościmy. Co stoi na przeszkodzie, aby i w naszym gabinecie stomatologicznym było nowocześnie i profesjonalnie, wygodnie i bezpiecznie, sprawnie i zgodnie z prawem?

Cennik umieszczony w widocznym miejscu w poczekalni, szczegółowa informacja przekazana pacjentowi o przebiegu leczenia wraz z podaniem kosztów, starannie prowadzona dokumentacja medyczna – to podstawowe obowiązki lekarza, aby pacjent nie miał powodów proceduralnych do wystąpienia z roszczeniem.

Niewątpliwie fundamentalnym formalnym prawem zawodu lekarza jest możliwość wykonywania go w dowolny sposób dopuszczony przez prawo. Gwarantowało to ustawodawstwo międzywojenne i obecne w III RP. Prawo to było wyeliminowane w PRL. Lekarze na podstawie ustawy o działalności leczniczej (art. 4 i 5) mają prawo wykonywania swojego zawodu w dowolnej, przewidzianej prawnie, formie. Jaką formę zatem wybrać? Jaka jest dla lekarza najkorzystniejsza?

Ministerstwo Zdrowia przygotowało projekt rozporządzenia w sprawie szczegółowych wymagań sanitarno-higienicznych dla pomieszczeń, w których dokonywana jest sterylizacja. Przepisy te szczegółowo określają, jak powinny być urządzone pomieszczenia sterylizatornii, jak należy sterylizować poszczególne wyroby i jakie kwalifikacje mają mieć osoby pracujące i nadzorujące pracę w sterylizatornii.

We wszystkich zabiegach stomatologicznych refundowanych przez NFZ musi uczestniczyć wykwalifikowana asystentka lub higienistka stomatologiczna. Wszystkie gabinety muszą być wyposażone w lampę bakteriobójczą. Raz na trzy lata przysługuje pacjentowi refundacja zdjęcia pantomograficznego. Takie nowe przepisy przygotowuje ministerstwo zdrowia. Na szczęście zrezygnowano z konieczności posiadania separatorów amalgamatu.

Od początku bieżącego roku kontrolerzy z Sanepidu mogą poprosić kierownika lub właściciela przychodni o okazanie raportu z kontroli wewnętrznej. Raport z kontroli powinien powstawać co pół roku. Nie jest skomplikowany, a wzór protokołu z takiego raportu drukujemy obok.

Większość właścicieli gabinetów drży przed kontrolą Sanepidu. Wiadomo, kontrola nigdy nie jest miła, nawet jeśli wszystko jest w jak najlepszym porządku. Zawsze zostaje cień niepewności. W końcu małe niedociągnięcia mogą się każdemu zdarzyć. Zatem, co może kontrolować Sanepid.

Od 1 stycznia 2012 roku zmieniły się nieco zasady ubezpieczeń lekarzy i personelu pomocniczego (asystentek, pielęgniarek, położnych). Ubezpieczony musi być podmiot leczniczy, natomiast osoby, które mają podpisaną jakąkolwiek umowę na realizowanie świadczeń w tym podmiocie, nie muszą się dodatkowo ubezpieczać, choć mogą.