Przepisy budowlane dotyczące ośrodków zdrowia

Cytat: Szymański P. Przepisy budowlane dotyczące ośrodków zdrowia. Nowy Gabinet Stomatologiczny nr. 2/2010 (45). s. 30-33

• Przepisy budowlane dotyczące ośrodków zdrowia. Budynek, w którym wykonywane są usługi w zakresie opieki zdrowotnej, jest wyróżniony w ustawie jako budynek użyteczności publicznej.

• Do wymagań odnoszących się do okolic budynku (chodniki, drogi, parkingi)  musimy się stosować, jeżeli są one położone na działce przynależącej do budynku. Jeśli chodnik prowadzący do budynku nie jest naszą własnością, nie wiele możemy zrobić.  

• Budynek opieki zdrowotnej i użyteczności publicznej powinien mieć indywidualną lub centralną instalację ciepłej wody.

• W przypadku budynku opieki zdrowotnej minimalna użytkowa szerokość schodka powinna wynosić 1,4 m, a spocznika 1,5 m. Zazwyczaj spocznik jest dwa razy szerszy niż schody. Z kolei maksymalna wysokość schodka to 15 cm.

Artykuły powstały na podstawie rozporządzenia ministra infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie oraz jego nowelizacji.

Przepisy te należy zastosować przy projektowaniu i budowie, a także rozbudowie remoncie pomieszczeń gabinetów lekarskich. Nie jest istotne, czy gabinet będzie działał jako ZOZ, czy jako praktyka lekarska. Przepisy dotyczące tych dwóch typów pomieszczeń są bardzo podobne.

Różnica jest taka: właściciele ZOZ-ów muszą dostosować się do tych przepisów do końca 2012 roku, właściciele praktyk  - nie, o ile nie zamierzają w tym czasie przebudowywać swojego gabinetu (czy przychodni). Rozpoczęta przebudowa będzie musiała być prowadzona wedle zawartych w rozporządzeniu  przepisów. Oczywiście budując nowe gabinety, od razu musimy zwracać uwagę na te przepisy.

Właściciele budynków i terenów wpisanych do rejestru zabytków lub obszarów objętych ochroną konserwatorską, oprócz zastosowania się do rozporządzenia ministra infrastruktury, muszą swój plan przebudowy uzgodnić z wojewódzkim konserwatorem zabytków.

Budynek użyteczności publicznej

Budynek, w którym wykonywane są usługi w zakresie opieki zdrowotnej, jest wyróżniony w ustawie jako budynek użyteczności publicznej. Zatem przepisy dotyczące tych budowli obowiązują, chyba że w rozporządzeniu jest zaznaczone, że budynki opieki zdrowotnej muszą spełniać surowsze wymagania w konkretnym zakresie przepisów. Np. liczba schodów łączących dwie kondygnacje dla budynków użyteczności publicznej została ustalona maksymalnie na 17, a dla budynków ZOZ na 14. Oznacza to tyle, że gabinet pracujący w ramach praktyki stosuje się do przepisów dotyczących budynków użyteczności publicznej, a ZOZ-y do przepisów szczegółowych. Jeśli nie ma rozróżnienia, oba rodzaje gabinetów obowiązują te same przepisy.

Przepisy budowlane dotyczące ośrodków zdrowia - Chodniki i parkingi

Do wymagań odnoszących się do okolic budynku (chodniki, drogi, parkingi)  musimy się stosować, jeżeli są one położone na działce przynależącej do budynku. Jeśli chodnik prowadzący do budynku nie jest naszą własnością, nie wiele możemy zrobić.  

Nie mniej rozporządzenia nakazuje, aby do budynku użyteczności publicznej były doprowadzone utwardzone dojścia, o szerokości co najmniej 1,5 m. Przy czym jedno dojście powinno zapewniać osobom niepełnosprawnym dostęp do całego budynku lub tych jego części, z których osoby te mogą korzystać. Nachylenie podłużne chodników nie powinno przekraczać 5%, a poprzeczne - 2%.

Zagospodarowując działkę budowlaną, należy urządzić miejsca postojowe dla samochodów użytkowników, w tym również miejsca postojowe dla samochodów, z których korzystają osoby niepełnosprawne.

Liczbę i sposób urządzenia miejsc postojowych należy dostosować do wymagań ustalonych w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, z uwzględnieniem potrzebnej liczby miejsc, z których korzystają osoby niepełnosprawne.

Najbliższa odległość parkingu lub otwartego garażu wielopoziomowego dla samochodów osobowych od okien pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi w budynku opieki zdrowotnej, a także od placu zabaw dziecięcych i boisk dla dzieci i młodzieży nie może być mniejsza niż: 7 m (parking maksymalnie dla 4 aut) lub 10 m (parking do 60 aut). W przypadku większych parkingów odległość ta musi wynosić 20 m. Ustalenia te dotyczą również sytuowania wjazdów do zamkniętego garażu w stosunku do okien budynku opieki zdrowotnej, oświaty i wychowania, a także placu zabaw dziecięcych i boisk dla dzieci i młodzieży.

Jednak zachowanie powyższych odległości nie jest wymagane w stosunku do miejsc postojowych znajdujących się między liniami rozgraniczającymi ulice, na obszarze zwartej zabudowy miejskiej.

Miejsca postojowe dla samochodów, z których korzystają wyłącznie osoby niepełnosprawne, mogą być zbliżone bez żadnych ograniczeń do budynków użyteczności publicznej, jednak wymagają odpowiedniego oznakowania.

Stanowiska postojowe dla samochodów osobowych powinny mieć co najmniej szerokość 2,3 m i długość 5 m, przy czym dla samochodów użytkowanych przez osoby niepełnosprawne szerokość stanowiska powinna wynosić co najmniej 3,6 m i długość 5 m, a w przypadku usytuowania wzdłuż jezdni - długość co najmniej 6 m i szerokość co najmniej 3,6 m, z możliwością jej ograniczenia do 2,3 m w przypadku zapewnienia możliwości korzystania z przylegającego dojścia lub ciągu pieszo-jezdnego.

Stanowiska postojowe i dojazdy manewrowe dla samochodów osobowych powinny mieć nawierzchnię utwardzoną lub co najmniej gruntową stabilizowaną, ze spadkiem zapewniającym spływ wody.

Podstawowe media

Budynek opieki zdrowotnej i użyteczności publicznej powinien mieć indywidualną lub centralną instalację ciepłej wody. Ponadto powinien być wyposażony w instalacje (urządzenia) do ogrzewania pomieszczeń w okresie obniżonych temperatur, umożliwiające utrzymanie temperatury powietrza wewnętrznego odpowiedniej do ich przeznaczenia.

Powinien mieć przewody kominowe do odprowadzania dymu i spalin i zapewnioną wentylację lub klimatyzację. Również powinien być wyposażony w wewnętrzną instalację elektryczną, a także instalację chroniącą od wyładowań atmosferycznych. Obowiązek ten odnosi się do budynków wyszczególnionych w Polskiej Normie dotyczącej ochrony odgromowej obiektów budowlanych (PN-ICE 61024-1:2001).

Przepisy budowlane dotyczące ośrodków zdrowia - Windy

Budynek opieki zdrowotnej, który ma co najmniej dwie kondygnacje (parter i I piętro) powinien być wyposażony w windy

W przypadku wbudowania lub przybudowania szybu dźwigowego do istniejącego budynku, dopuszcza się usytuowanie drzwi przystankowych na poziomie spocznika międzypiętrowego.

Co najmniej jeden z dźwigów służących do komunikacji ogólnej powinien być przystosowany do przewozu mebli, chorych na noszach i osób niepełnosprawnych.

Różnica poziomów podłogi kabiny dźwigu, zatrzymującego się na kondygnacji użytkowej i posadzki tej kondygnacji przy wyjściu z dźwigu, nie powinna być większa niż 20 mm.

Odległość pomiędzy zamkniętymi drzwiami przystankowymi dźwigu a przeciwległą ścianą lub inną przegrodą powinna wynosić co najmniej: dla dźwigów osobowych - 1,6 m,  dla dźwigów towarowych małych - 1,8 m,  dla dźwigów szpitalnych i towarowych - 3 m. W szpitalach i budynkach opieki społecznej każdy dźwig powinien być umieszczony w odrębnym szybie. W innych budynkach w jednym szybie można umieszczać nie więcej niż 3 dźwigi.

W szybach dźwigowych można umieszczać wyłącznie urządzenia i przewody związane z pracą i konserwacją dźwigu.

Okna i drzwi

Pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieć zapewnione oświetlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, kształtu i wielkości, z uwzględnieniem warunków określonych w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy.

W  gabinetach lekarskich stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8.

Położenie drzwi wejściowych do budynku oraz kształt i wymiary pomieszczeń wejściowych powinny umożliwiać dogodne warunki ruchu, w tym również osobom niepełnosprawnym.

Drzwi wejściowe do budynku powinny mieć w świetle ościeżnicy co najmniej: szerokość 0,9 m i wysokość 2 m. W przypadku zastosowania drzwi zewnętrznych dwuskrzydłowych szerokość skrzydła głównego nie może być mniejsza niż 0,9 m.

W wejściach do budynku mogą być zastosowane drzwi obrotowe lub wahadłowe, pod warunkiem usytuowania przy nich drzwi rozwieranych lub rozsuwanych, przystosowanych do ruchu osób niepełnosprawnych.

W drzwiach wejściowych oraz w drzwiach do pomieszczeń mieszkalnych wysokość progów nie może przekraczać 20 mm.

Wejścia z zewnątrz do budynku i pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi należy chronić przed nadmiernym dopływem chłodnego powietrza przez zastosowanie przedsionka (wiatrołap), kurtyny powietrznej lub innych rozwiązań nieutrudniających ruchu. Wymagania te nie dotyczą dodatkowych wejść nieprzewidzianych do stałego użytkowania.

Wejście do budynku i do każdej klatki schodowej powinno mieć elektryczne oświetlenie zewnętrzne.

Przepisy budowlane dotyczące ośrodków zdrowia - Schody i pochylnie

Rozporządzenie szczegółowo definiuje, jakie powinny być najmniejsze wymiary schodów w ZOZ-ie . W przypadku budynku opieki zdrowotnej minimalna użytkowa szerokość schodka powinna wynosić 1,4 m, a spocznika 1,5 m. Zazwyczaj spocznik jest dwa razy szerszy niż schody. Z kolei maksymalna wysokość schodka to 15 cm.

Jednak ze względu na przepisy mające na celu zapewnić drogę ewakuacji szerokość minimalna może być większa niż podana wyżej.

W budynkach użyteczności publicznej łączną szerokość użytkową schodów i  spoczników w klatkach schodowych, stanowiących drogę ewakuacyjną, należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać równocześnie na kondygnacji. Do obliczeń należy przyjąć co najmniej 0,6 m szerokości na każde 100 osób, lecz nie mniej niż (1,4 m).

Szerokość użytkowa schodów zewnętrznych do budynku powinna wynosić co najmniej 1,2 m, przy czym nie może być mniejsza niż szerokość użytkowa biegu schodowego (szerokość schodów na jednym półpiętrze) w budynku, zatem w budynku ZOZ powinno to być co najmniej 1,4 m.

Liczba stopni w jednym biegu schodów stałych, łączących kondygnacje w budynku opieki zdrowotnej, powinna wynosić nie mniej niż 3 i nie więcej niż 14 stopni,

Z kolei liczba stopni w jednym biegu schodów zewnętrznych nie powinna wynosić więcej niż 10.

Szerokość stopni stałych schodów wewnętrznych powinna wynikać z warunku określonego wzorem: 2h + s = 0,6 do 0,65 m, gdzie h oznacza wysokość stopnia, s - jego szerokość. Zatem przy założeniu, że schodek ma 15 cm wysokości to jego szerokość powinna wynosić od 30 do 35 cm.

Z kolei szerokość stopni schodów zewnętrznych przy głównych wejściach powinna wynosić w budynkach użyteczności publicznej co najmniej 0,35 m. Przy projektowaniu należy pamiętać, że w budynkach zakładu opieki zdrowotnej zabronione jest stosowanie schodów zabiegowych (zamiast spoczników stosowane są schodki o większej szerokości, ale o nieregularnym kształcie ) i wachlarzowych (schody półokrągłe, bez spoczników) jako przeznaczonych do ruchu pacjentów. Również prawo nie dopuszcza stosowania stopni schodów z noskami i podcięciami.

Maksymalne nachylenie pochylni związanych z budynkiem nie może przekraczać wielkości określonych w poniższej tabeli:

Pochylnie do ruchu pieszego i dla osób niepełnosprawnych o długości ponad 9 m powinny być podzielone na krótsze odcinki, przy zastosowaniu spoczników o długości co najmniej 1,4 m.

Pochylnie przeznaczone dla osób niepełnosprawnych powinny mieć szerokość płaszczyzny ruchu 1,2 m, krawężniki o wysokości co najmniej 0,07 m i obustronne poręcze, przy czym odstęp między nimi powinien mieścić się w granicach od 1 m do 1,1 m. Długość poziomej płaszczyzny ruchu na początku i na końcu pochylni powinna wynosić co najmniej 1,5 m. Przestrzeń manewrowa na spoczniku związanym z pochylnią przed wejściem do budynku powinna umożliwiać manewrowanie wózkiem inwalidzkim i otwieranie drzwi oraz mieć wymiary co najmniej 1,5x1,5 m.

Autor: Piotr Szymański

Cytat: Szymański P. Przepisy budowlane dotyczące ośrodków zdrowia. Nowy Gabinet Stomatologiczny nr. 2/2010 (45). s. 30-33

Dowiedz się więcej:

Więcej ciekawych artykułów w "Nowy Gabinet Stomatologiczny" - zamów prenumeratę lub kup prenumeratę w naszym sklepie.