Wymagania prawne dotyczące składowania i przetwarzania odpadów medycznych. Każdy lekarz stomatolog powinien mieć w swoim gabinecie kilka dokumentów regulujących postępowanie z odpadami. Ich brak może grozić poważnymi konsekwencjami finansowymi – łącznie do sumy nawet kilkunastu tysięcy złotych. Lekarz dentysta, podczas pełnienia chlubnej misji ratowania uzębienia pacjentów, produkuje ogromne ilości odpadów, do czego odnosi się prawo w ustawie z dnia 27 kwietnia 2007 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243 z późn. zm.). Według ustawy (artykuł 3, ustęp 3) posiadacz odpadów to wytwórca odpadów, osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna.
Definicja ta nie obejmuje podmiotów prowadzących działalność w zakresie transportu odpadów. Stomatolog, jako wytwórca odpadów, zobowiązany jest do spełnienia konkretnych wymogów – oczywiście wszystko zależy od tego, jakie wytwarza odpady i ile.
Wymagania
Ustawa w artykule 17, ustęp 1 obliguje lekarza dentystę do uzyskania decyzji wydawanej przez starostę lub wojewodę, która zatwierdza program gospodarki niebezpiecznymi odpadami. Dotyczy to jednak tych stomatologów, których gabinety produkują więcej niż 100 kg odpadów rocznie. Kolejnym obowiązkiem jest przekazanie odpowiedniemu organowi informacji o wytwarzanych odpadach, a także o sposobach gospodarowania nimi. To warunek konieczny w przypadku wytwarzania niebezpiecznych odpadów do 100 kg rocznie albo powyżej 5 ton odpadów innych niż niebezpieczne. Artykuł 24 ustawy o odpadach mówi o obowiązku dostarczenia takiego raportu na 30 dni przez rozpoczęciem działalności generującej wytwarzanie odpadów (albo na 30 dni przed zmianą działalności, która mogłaby wpłynąć na liczbę i typ odpadów lub sposobów gospodarowania nimi). Raport powinien zawierać szczegółową listę rodzajów odpadów, które przewidziano do wytworzenia. Jeśli określenie ich rodzaju nie wystarcza do ustalenia szkód, jakie może wywołać, należy określić ilość odpadów poszczególnych rodzajów, jakie przewiduje się do wyprodukowania w ciągu najbliższego roku. Oprócz tego ważnym wymogiem jest zamieszczenie informacji na temat zapobiegania tworzeniu się odpadów oraz ich szkodliwego wpływu na środowisko. Konieczny jest także szczegółowy opis kolejnych etapów gospodarki odpadami (zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów).
Stomatolog jako właściciel odpadów ma obowiązek ich ewidencjonowania na podstawie katalogu odpadów oraz spisu odpadów niebezpiecznych – mówi o tym artykuł 36. ustawy.
Następnym wymogiem jest przygotowanie zbiorczego raportu danych o odpadach. Według art. 37 ustawy właściciel jest zobowiązany wypełnić formularz ze zbiorczym zestawieniem, w którym widnieje rodzaj i ilość danych oraz sposoby zagospodarowania odpadów. Jest tam też mowa o sprzęcie, którego zadaniem jest odzysk i unieszkodliwianie tych odpadów.
Lekarz dentysta jest zobowiązany stosować się do prawnych zasad, które łączą się z procedurami związanymi z medycznymi odpadami niebezpiecznymi. Zostały one określone dokładnie w rozporządzeniu Ministra Zdrowia (z dnia 30 lipca 2010 roku), które opisuje szczegółowo, jak postępować z odpadami medycznymi (patrz Dz. U. Nr 139, poz. 940). Informację dotyczącą wytwarzanych odpadów, a także sposobów gospodarowania należy przedłożyć staroście. W niektórych przypadkach trzeba poinformować regionalnego dyrektora ochrony środowiska (dla przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zamkniętych) lub marszałka województwa (dla przedsięwzięć i zdarzeń, o których mowa w art. 378 ust. 2a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska). Powyższy wniosek składa się aż w czterech egzemplarzach.
Działalność generującą odpady można rozpocząć, jeśli starosta (bądź inny organ), nie wniósł sprzeciwu w drodze decyzji. (art. 24, ust. 6). Jeśli zostanie stwierdzone, że wytwarzane odpady powodują zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska, to w ciągu 30 dni od otrzymania wniosku starosta musi zobligować wytwórcę odpadów (właściciela przychodzi lub ZOZ-u) do złożenia kolejnego wniosku, w którym przedstawiony będzie programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi. W przypadku nie zastosowania się do tych ustaleń, starosta wzywa do bezzwłocznego zaniechania naruszeń (ust.7), a jeśli to nie pomoże, wtedy organ wstrzymuje działalność wytwórcy (na drodze decyzji). Dodatkową konsekwencją jest konieczność usunięcia skutków prowadzonej działalności przez wytwórcę na własny koszt. Informację o odpadach i sposobach gospodarowania odpadami (w jednym egzemplarzu) wraz z kopią decyzji dyrektor regionalny bądź starosta przesyła marszałkowi województwa, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska a także wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta. Obowiązek przekazania prezydentowi miasta informacji i kopii wydanych przez starostę decyzji nie dotyczy prezydenta miasta na prawach powiatu.
Artykuł 25 mówi też o przypadku, w którym, „wytwórca odpadów może zlecić wykonanie obowiązku gospodarowania odpadami innemu posiadaczowi odpadów”. Można je przekazać tylko tym podmiotom, które uzyskały pozwolenie od odpowiedniego organu (art. 25, ust.2).
Konsekwencje finansowe: 5 000 zł Nieznajomość prawa szkodzi. Za niewykonanie lub nierzetelne spełnienie obowiązków, które przewiduje ustawa o odpadach, są konsekwencje finansowe. Minimalna kara pieniężna to 5 000 zł., którą należy zapłacić, jeśli posiadacz odpadów produkuje je bez wymaganej decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi lub zatwierdzającej program gospodarki odpadami albo z naruszeniem jej warunków. Grzywna 5 tysięcy złotych grozi też wszystkim lekarzom, którzy produkują odpady, ale nie złożyli informacji o wytworzonych odpadach oraz sposobach gospodarowania swoimi odpadami. Mogli też zawinić w inny sposób: prowadzić gospodarkę, ale nie w zgodzie z informacją, którą złożyli. Wspomina o tym artykuł 79b, ustęp 1 ustawy o odpadach.
Konsekwencje finansowe: 10 000 zł O wiele wyższe konsekwencje finansowe (10 000 zł) poniesie lekarz, który m.in.: pozbywa się odpadów wbrew ustaleniom prawnym, które dotyczą gospodarowania odpadami albo przekazuje je podmiotom, które nie dysponują wymaganymi zezwoleniami (chyba, że takie nie były konieczne). Innym wykroczeniem jest naruszenie reguł, żeby uzyskać zgodę na składowanie na składowiskach odpadów. Co bardziej „pomysłowe” osoby rozcieńczają lub przygotowują mieszaniny z odpadów (i czasem innych substancji czy przedmiotów), które zagrażają zdrowiu, życiu ludzkiemu i środowisku. Kara grozi również wtedy, gdy właściciel odpadów prowadzi gospodarkę odpadami bez wymaganego zezwolenia, albo gdy naruszy warunki tegoż zezwolenia. Zdarza się też, że zbieranie odpadów odbywa się nielegalnie – wbrew zakazowi zbierania odpadów (patrz: art. 79b ust. 2 ustawy o odpadach). Karę 10 000 zł. nakłada się wtedy, gdy posiadacz odpadów pomimo, że był do tego zobowiązany, wcale nie przeprowadził ewidencji odpadów lub nie przekazał wymaganych informacji albo nie sporządził, a następnie nie przekazał zbiorczego zestawienia danych. Konsekwencje dotyczą też osób, które nie sporządziły podstawowej charakterystyki odpadów, nie przeprowadziły testów zgodności albo nie wykonały tego obowiązku terminowo bądź zrobiły to w sposób niezgodny ze stanem rzeczywistym (patrz art. 79c ustawy o odpadach).
Kto wymierza kary?
Artykuł 79 ustawy informuje nas o tym, że kary pieniężne rzędu 5000 zł, o których mowa w art.79b wymierza właściwy wojewódzki inspektor ochrony środowiska. Natomiast w przypadku kar wymienionych w art. 79c decyzję o karze wydaje właściwy marszałek województwa.
Autor: Łukasz Nauman
Artykuł opublikowany w numerze 2/2011 magazynu Nowy Gabinet Stomatologiczny. Zobacz pełny spis treści. Dowiedz się więcej - Nowy Gabinet Stomatologiczny.
Więcej ciekawych artykułów w "Nowy Gabinet Stomatologiczny" - zamów prenumeratę lub kup prenumeratę w naszym sklepie.
