Pod koniec czerwca na portalu Komisji Stomatologicznej NRL pojawiła się enigmatyczna informacja dotycząca konieczności zdobycia 20 punktów szkoleniowych z zakresu RTG. Punkty te, zdaniem KS NRL, każdy lekarz dentysta wykonujący zdjęcia RTG musi zdobyć do 22 września 2024 roku. Informacja ta została powtórzona na prawie wszystkich portalach informacyjnych dotyczących stomatologii. Skąd wziął się ten przepis? Co tak naprawdę jest wymagane? Czy jest to nowy przepis? Kto ma zdobyć punkty? Jak to zrobić? Przyjrzyjmy się prawu.
- Osoba wykonująca badania diagnostyczne, zabiegi lub leczenie, z zastosowaniem promieniowania jonizującego, a także osoba nadzorująca ich wykonywanie, są obowiązani uzyskać co najmniej 20 punktów szkoleniowych w ciągu kolejnych 5 lat
- Uczestnictwo w szkoleniach obejmujących tematykę ochrony bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych, medycznych zastosowań promieniowania jonizującego lub metod i procedur badań parametrów technicznych urządzeń radiologicznych jest najprostszą metodą zdobywania punktów szkoleniowych RTG
Komunikat ze strony NRL brzmi: "Ustawa Prawo Atomowe wprowadziła nowe zasady pozyskiwania i terminy ważności certyfikatów ochrony radiologicznej pacjenta.Zgodnie z zapisami ustawy i rozporządzeń wykonawczych:Certyfikaty ważne w dniu 23.09.2019 r. zachowują ważność do dnia 22.09.2024 r., jednak z dniem 23.09.2024 r. nie traci się uprawnień do wykonywania zdjęć RTG. Aby zachować uprawnienia do wykonywania zdjęć RTG należy w okresie od 23.09.2024 r. do 22.09.2029 r. w ramach kształcenia uzyskać 20 punktów szkoleniowych lub przed 23.09.2029 r. zdać egzamin.Brak ważnego certyfikatu w dniu 23.09.2019 r. wymaga od osób wykonujących badania RTG zdobycia 20 punktów szkoleniowych lub zdania egzaminu do dnia 22.09.2024 r. Punkty szkoleniowe zdobyte w danym okresie rozliczeniowym nie przechodzą na okres następny." - czytamy na stronie NRL.
O co chodzi z punktami RTG?
Otóż, w dniu 23 września 2019 r. wszedł w życie art. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo atomowe oraz ustawy o ochronie przeciwpożarowej, wprowadzający zmiany w ustawie z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe. Zgodnie z nowym art. 33n ust. 1 ustawy Prawo atomowe osoby wykonujące badania diagnostyczne, zabiegi lub leczenie, z zastosowaniem promieniowania jonizującego, a także osoby nadzorujące ich wykonywanie są obowiązane do stałego podnoszenia swoich kwalifikacji z zakresu ochrony radiologicznej pacjenta. W celu wykonania ww. obowiązku osoby wykonujące badania diagnostyczne, zabiegi lub leczenie, z zastosowaniem promieniowania jonizującego, a także osoby nadzorujące ich wykonywanie, są obowiązane uzyskać co najmniej 20 punktów szkoleniowych w ciągu kolejnych 5 lat (art. 33n ust. 2 ustawy Prawo atomowe).
Przekładając z języka prawniczego na polski: 23 września 2019 r. wszedł w życie przepis, który nakazał wszystkim osobom używającym promieniowania RTG do diagnostyki podnoszenie swoich kwalifikacji. Mają oni w ciągu 5 lat zdobywać po 20 pkt. Pierwsze 5 lat obowiązywania tego przepisu to okres od 23 września 2019 r. do 22 września 2024 r. Zwolnione z obowiązku zdobywania tych 20 pkt są osoby, które w dniu wejścia w życie tego przepisu, czyli 22 września 2019 r. miały ważny certyfikat ochrony radiologicznej pacjenta. One z automatu otrzymały 20 pkt. Inne osoby te punkty muszą zgromadzić na szkoleniach, lub "zrobić" certyfikat ochrony radiologicznej pacjenta.
Zobacz! Kurs obowiązkowy dla lekarzy wykonujących zdjęcia RTG. Rentgenodiagnostyka w praktyce dla lekarzy stomatologów. Kliknij TUTAJ i zdobądź 16 pkt. szkoleniowych w ramach szkolenia z tematyki ochrony radiologicznej.
20 punktów szkoleniowych RTG w 5 lat
W Prawie Atomowym napisano, że „osoba wykonująca badania diagnostyczne, zabiegi lub leczenie, z zastosowaniem promieniowania jonizującego, a także osoba nadzorująca ich wykonywanie, są obowiązani do stałego podnoszenia swoich kwalifikacji z zakresu ochrony radiologicznej pacjenta”.
W kolejnym punkcie ustawodawca precyzuje w jaki sposób należy podnosić kwalifikacje. Czyli: „w celu wykonania obowiązku, o którym mowa w ust. 1, osoba wykonująca badania diagnostyczne, zabiegi lub leczenie, z zastosowaniem promieniowania jonizującego, a także osoba nadzorująca ich wykonywanie, są obowiązani uzyskać co najmniej 20 punktów szkoleniowych w ciągu kolejnych 5 lat”.
Owe 20 punktów szkoleniowych, nazwijmy je dla uproszczenia punkty szkoleniowe RTG, nie są tożsame z punktami edukacyjnymi zdobywanymi na szkoleniach zgłoszonych do okręgowych izb lekarskich. Organizator takiego szkolenia oczywiście może przyznać zarówno punkty szkoleniowe RTG, jak i edukacyjne, jednak punkty szkoleniowe muszą być potwierdzone specjalnym certyfikatem. Wzór takiego certyfikatu został opublikowany w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 6 marca 2020 r. w sprawie szkoleń w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta. Musi być w nim napisane, że „na podstawie art. 33n ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe (Dz.U. z 2019 r. poz. 1792, z późn. zm.) zaświadcza się, że Pan(i) (imię, nazwisko i PESEL uczestnika) ukończył(a) szkolenie obejmujące tematykę ochrony radiologicznej/bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych/medycznych zastosowań promieniowania jonizującego/metod i procedur badań parametrów technicznych urządzeń radiologicznych w zakresie: (musi być podany zakres) w wymiarze (liczba) godzin i uzyskał(a) (liczba) punktów szkoleniowych".
Jak zdobyć punkty szkoleniowe RTG?
Uczestnictwo w szkoleniach z zakresu ochrony radiologicznej pacjenta jest najprostszą metodą zdobywania punktów szkoleniowych RTG. Jednak ustawa prawo atomowe precyzuje wszystkie sposoby zdobywania punktów szkoleniowych RTG. W 3 punkcie artykułu 33n ustawy Prawo Atomowe czytamy:
„ Osoba wykonująca badania diagnostyczne, zabiegi lub leczenie, z zastosowaniem promieniowania jonizującego, a także osoba nadzorująca ich wykonywanie, wykonuje obowiązek, o którym mowa w ust. 1 [koniczność podnoszenia kwalifikacji – przyp. autora], przez:
1) ukończenie szkolenia w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta, kończącego się wewnętrznym egzaminem i uzyskaniem certyfikatu potwierdzającego ukończenie tego szkolenia oraz zdanie egzaminu [kurs z ochrony radiologicznej pacjenta – przyp. autora], lub
2) ukończenie innego niż wskazane w pkt 1 szkolenia obejmującego tematykę ochrony radiologicznej, bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych, medycznych zastosowań promieniowania jonizującego lub metod i procedur badań parametrów technicznych urządzeń radiologicznych oraz uzyskanie zaświadczenia o ukończeniu każdego z tych szkoleń, lub
3) udział w krajowych lub międzynarodowych kongresach, zjazdach, konferencjach lub sympozjach naukowych poświęconych zagadnieniom, o których mowa w pkt 2, lub
4) wygłoszenie wykładu lub wystąpienia w zakresie zagadnień, o których mowa
w pkt 2, na krajowym lub międzynarodowym kongresie, zjeździe, konferencji
lub sympozjum naukowym”.
Zatem ten przepis precyzuje zakres tematyczny i formy szkolenia. Podstawą jest ukończenie szkolenia w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta, kończącego się wewnętrznym egzaminem i uzyskaniem certyfikatu potwierdzającego ukończenie tego szkolenia oraz zdanie egzaminu. Wydaje się, że łatwiejszym sposobem, ponieważ nie wymagających zdawania egzaminu oraz rozciągniętym w czasie, jest sukcesywny udział w szkoleniach z zakresu RTG. W takim przypadku za 1 godz. szkolenia uzyskuje się jeden punkt szkoleniowy RTG, podobnie jak w przypadku punktów edukacyjnych, za udział w kongresie – 5 pkt, a za wygłoszenie wykładu – 10 pkt szkoleniowych RTG.
Zgodnie z przepisami przejściowymi zawartymi w ustawie z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo atomowe oraz ustawy o ochronie przeciwpożarowej osoby posiadające w dniu 23 września 2019 r. ważny certyfikat potwierdzający zdanie egzaminu w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta uzyskały „automatycznie” 20 punktów szkoleniowych, a zatem spełniły obowiązek wskazany w art. 33n ust. 2 ustawy Prawo atomowe – uzyskania co najmniej 20 punktów szkoleniowych w ciągu kolejnych 5 lat – tj. do dnia 22 września 2024 r.
Pozostali lekarze, którzy w dniu 23 września 2019 r. nie posiadali ważnego certyfikatu potwierdzającego zdanie egzaminu w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta ustawa Prawo Atomowe przewidziała okres 5 lat na uzyskanie wymaganej (tj. 20) liczby punktów.
Tematyka szkoleń z zakresu RTG
W ustawie Prawo Atomowa tematyka szkoleń została ujęta dość ogólnie, czyli „ochrona radiologiczna, bezpieczne stosowanie promieniowania jonizującego w celach medycznych, medyczne zastosowania promieniowania jonizującego lub metody i procedury badań parametrów technicznych urządzeń radiologicznych".
Jednak rozporządzanie w sprawie szkoleń w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta precyzuje te zagadnienia. W paragrafie 4 czytamy, że „ zakres tematyczny szkolenia, dla lekarzy dentystów wykonujących medyczne procedury radiologiczne lub nadzorujących ich wykonywanie obejmuje wybrane bloki tematyczne, z uwzględnieniem specyfiki:
1) metod i technik wykonywania zdjęć wewnątrzustnych,
2) metod i technik wykonywania zdjęć zewnątrzustnych,
3) obrazowania badań RTG w stomatologii,
4) elementów radiologii stomatologicznej,
5) testów eksploatacyjnych urządzeń radiologicznych i urządzeń pomocniczych,
6) medycznych procedur radiologicznych (wzorcowych i szczegółowych),
7) teleradiologii,
8) radiologii twarzowo-szczękowej,
9) stomatologicznej anatomii radiologicznej CT (CBCT)
– w zakresie związanym z ochroną radiologiczną pacjenta".
Zatem jest 9 zakresów tematycznych, z których lekarze muszą pogłębiać swoją wiedzę i muszą zdobywać punkty szkoleniowe RTG.
Organizatorzy szkoleń w tym zakresie powinni przygotować program tak, aby spełniał wszystkie warunki narzucone przez ustawę i rozporządzenie.
Lekarz podczas szkoleń powinien:
• poznać wielkości i jednostki radiologiczne,
• poznać fizyczne właściwości i sposoby kontroli parametrów urządzeń radiologicznych,
• zrozumieć zasady oddziaływania promieniowania jonizującego na człowieka,
• poznać wielkości dawki skutecznej i ekwiwalentnej w stosunku do ryzyka radiacyjnego, w tym również związanego z ekspozycją płodu,
• poznać ogólne założenia ochrony radiologicznej i specyficzne aspekty ochrony radiologicznej pacjenta (w tym dzieci i młodzieży) i personelu,
• poznać dawki otrzymywane przez pacjenta w efekcie stosowania procedur radiologicznych i zasady ich optymalizacji,
• nauczyć się tworzenia programu zapewnienia jakości ,
• zapoznać się z ustawodawstwem krajowym i europejskim.
Cztery sposoby zdobycia punktów
Ustawa Prawo Atomowe wskazała 4 możliwości podnoszenia kwalifikacji z zakresu ochrony radiologicznej pacjenta przez zobowiązane do tego osoby, wraz z przypisaną im liczba punktów.
| Ukończenie szkolenia w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta, kończącego się wewnętrznym egzaminem i uzyskaniem certyfikatu potwierdzającego ukończenie tego szkolenia oraz zdanie egzaminu | 20 pkt. |
| Ukończenie innego niż wskazane w pkt 1 szkolenia obejmującego tematykę ochrony radiologicznej, bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych, medycznych zastosowań promieniowania jonizującego lub metod i procedur badań parametrów technicznych urządzeń radiologicznych oraz uzyskanie zaświadczenia o ukończeniu każdego z tych szkoleń |
1 punkt szkoleniowy za każdą godzinę ukończonego szkolenia |
| Udział w krajowych lub międzynarodowych kongresach, zjazdach, konferencjach lub sympozjach naukowych poświęconych zagadnieniom obejmującym tematykę ochrony radiologicznej, bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych, medycznych zastosowań promieniowania jonizującego lub metod i procedur badań parametrów technicznych urządzeń radiologicznych | 5 pkt. |
| Wygłoszenie wykładu lub wystąpienia w zakresie zagadnień obejmujących tematykę ochrony radiologicznej, bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych, medycznych zastosowań promieniowania jonizującego lub metod i procedur badań parametrów technicznych urządzeń radiologicznych, na krajowym lub międzynarodowym kongresie, zjeździe, konferencji lub sympozjum naukowym | 10 pkt. |
Podsumowując
Lekarze dentyści wykonujący zdjęcie RTG lub nadzorujący wykonywanie takich zdjęć mają więc dwie możliwości. Albo ukończenia raz na 5 lat kursu z ochrony radiologicznej pacjenta i zdania odpowiedniego egzaminu, albo uczestnictwa w szkoleniach związanych z ochroną radiologiczną pacjenta i gromadzenia punktów szkoleniowych RTG. W ciągu 5 lat tych punktów trzeba zdobyć 20.
Szkolenia takie są organizowane m.in. przez Szkołę Stomatologii (www.szkolastomatologii.pl).
