Rak jamy ustnej. Ideą powstania Fundacji „Z uśmiechem przez życie” było szerzenie wiedzy na temat raka jamy ustnej i działania profilaktyczne w dziedzinie tych nowotworów.
- Obecnie notowany wskaźnik 5-letnich przeżyć wynosi: dla mężczyzn 47,6%, dla kobiet 49,1% (dane z Krajowego Rejestru Nowotworów za lata 2003 – 2005).
Oznacza to, że ponad połowa pacjentów, którzy zachorują na raka jamy ustnej, umrze w ciągu pięciu lat!
Misja
Misją Fundacji jest szerzenie wiedzy o profilaktyce nowotworów jamy ustnej. Problem raka piersi, prostaty, raka mózgu, raka płuc jest tematem często poruszanym w mediach – zazwyczaj wiadomo, jakie są główne czynniki ryzyka, jakie są możliwości walki z nowotworami, gdzie i jak wykonać badania profilaktyczne.
8 lat temu, kiedy powstała Fundacja, takiej wiedzy brakowało w odniesieniu do nowotworów jamy ustnej. Stąd też pomysł powołania Fundacji „Z uśmiechem przez życie” jako organizacji, której misją jest budzenie świadomości i szerzenie tej wiedzy, zarówno wśród lekarzy stomatologów jak i w całym społeczeństwie.
O raku
Rak jamy ustnej to nowotwór, który zazwyczaj wykrywany jest w późnym stadium rozwoju. Wymaga wtedy interwencji chirurgicznej, upośledzającej podstawowe czynności takie jak mowa, jedzenie, przełykanie czy wytwarzanie śliny. Pacjenci po takich operacjach narażeni są na dodatkowy stres związany z bardzo widocznym okaleczeniem i unikają kontaktów ze światem zewnętrznym.
Obecnie notowany wskaźnik 5-letnich przeżyć wynosi: dla mężczyzn 47,6%, dla kobiet 49,1% (dane z Krajowego Rejestru Nowotworów za lata 2003 – 2005).
Oznacza to, że ponad połowa pacjentów, którzy zachorują na raka jamy ustnej, umrze w ciągu pięciu lat!
W 2010 roku w Polsce częstość zachorowań na nowotwory wargi, jamy ustnej
i gardła była u mężczyzn 1,4 razy wyższa niż średnia dla krajów Unii Europejskiej (dane z 2009 roku), natomiast wśród kobiet ta różnica była mniejsza (około 1,2 razy).
Częstość zgonów z powodu nowotworów wargi, jamy ustnej i gardła jest w naszym kraju znacznie wyższa niż przeciętna dla krajów Unii Europejskiej. W Polsce w 2010 roku umieralność z powodu nowotworów wargi, jamy ustnej i gardła wśród mężczyzn była 2,7 razy wyższa niż średnia dla krajów Unii Europejskiej a wśród kobiet 1,7 razy (wszystkie dane z Krajowego Rejestru Nowotworów).
Co mogą zrobić lekarze dentyści?
Badać, badać, badać
Fundacja stara się uświadomić stomatologom, że badanie kontrolne zewnątrz
i wewnątrzustne można wykonać nie używając żadnego dodatkowego sprzętu, tylko w świetle lampy unitu. Powinno być robione w trakcie normalnej, kontrolnej wizyty raz w roku. Nawyk badania onkologicznego powinien być tak samo wyrobiony jak dokładne badanie próchnicy i zgryzu. Apelujemy o to do wszystkich lekarzy dentystów.
Ponadto, zdaniem stale współpracujących z nami stomatologów, badanie przesiewowe jamy ustnej niewątpliwie powinno być bardziej rozpowszechnione
i dostępne dla pacjentów. Stomatolodzy zauważają dużą niewiedzę pacjentów, zwłaszcza starszych osób, na temat higieny i użytkowania protez stałych
i ruchomych, co jest często przyczyną zmian na błonie śluzowej.
Praktyka pokazuje, że pacjenci posiadający protezy całkowite nie widzą potrzeby umówienia się na wizytę kontrolną, ponieważ nie mają zębów. A w starzejącym się coraz bardziej społeczeństwie takich osób będzie więcej.
Tymczasem, bezzębna jama ustna też wymaga badania, co zwykle ma miejsce dopiero podczas kolejnej wymiany protez, czyli po około 5 latach i więcej. Należy uświadamiać pacjentów co do konieczności okresowych badań kontrolnych co 6 miesięcy lub częściej, w zależności od stanu zdrowia.
Działania fundacji
Aby zrealizować swoją misję współorganizujemy z gabinetami stomatologicznymi dni otwarte, podczas których pacjenci mogą skorzystać z bezpłatnego badania jamy ustnej pod kątem zmian potencjalnie kancerogennych. Do tych gabinetów trafiają wszyscy bez żadnych ograniczeń, a badania są bezpłatne dla pacjentów. Coraz częściej patronat nad dniami otwartymi obejmują samorządy, czasami również współfinansując badania służące zdrowiu lokalnej społeczności.
Profilaktyka przednowotworowa w Gabinecie, to przede wszystkim wnikliwa diagnostyka i badanie nie tylko zębów, ale też błony śluzowej jamy ustnej oraz badanie głowy i szyi (symetryczność, widoczne zmiany na skórze, węzły chłonne itp.). Te badania umożliwiają wczesne wykrycie potencjalnych zmian nowotworowych na błonie śluzowej jamy ustnej i skierowanie pacjentów do dalszej diagnostyki (nie tylko onkologicznej). Pamiętajmy, że wczesne wykrycie raka jamy ustnej pozwala na jego skuteczne leczenie.
Podczas dnia otwartego pacjenci otrzymują informacje na temat przyczyn
i skutków zachorowania na raka jamy ustnej, a także możliwości chronienia się przed nim oraz otrzymują ulotki dotyczące samokontroli. Do badań przesiewowych używane są urządzenia pozwalające na wykrycie nieprawidłowości, gdy nie są one jeszcze widoczne podczas standardowego badania jamy ustnej (takie jak lampa Mikrolux, Oralitest lub Velscope).
Do tej pory w 140 akcjach Dni Otwartych wzięło udział 101 gabinetów z całej Polski. Lekarze przebadali ponad 5000 pacjentów a ponad 10% z nich skierowali
do dalszej konsultacji lub diagnostyki zmian w jamie ustnej (niekoniecznie onkologicznych).
Inne działania fundacji
Ponadto Fundacja stara się prowadzić szeroko pojętą działalność edukacyjną
na temat czujności onkologicznej. Na naszej stronie internetowej www.zusmiechem.org.pl zamieszczamy materiały dotyczące wykrywania zmian potencjalnie kancerogennych (zakładka dla lekarza), filmy edukacyjne pokazujące standardowe badanie kliniczne w tym kierunku itp. Staramy się zamieszczać aktualne informacje na temat możliwości diagnozowania raka jamy ustnej, nowych, przeznaczonych do tego narzędzi, wszelkich inicjatyw służących wczesnemu wykryciu tego nowotworu (np. Europejski Tydzień Nowotworów Głowy i Szyi, Ministerialny Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Nowotworów Głowy i Szyi). Współpracujemy też z Uniwersytetami Medycznymi i PTSS-em oraz bierzemy udział w targach Krakdent, CEDE i Warsaw Dental Medica Show.
Z wiedzą na temat raka jamy ustnej, możliwości profilaktycznej samokontroli staramy się dotrzeć do potencjalnych pacjentów poprzez rozpowszechnianie ulotek edukacyjnych podczas różnych eventów z dziedziny zdrowia organizowanych przez Gminy, studentów PTSS itp.
Serdecznie zachęcamy wszystkich stomatologów do współpracy z Fundacją, a także odwiedzenia jej strony internetowej, gdzie znajdują się szczegółowe informacje: http://www.zusmiechem.org.pl
Obecnie notowany wskaźnik 5-letnich przeżyć wynosi: dla mężczyzn 47,6%, dla kobiet 49,1% (dane z Krajowego Rejestru Nowotworów za lata 2003 – 2005).
Oznacza to, że ponad połowa pacjentów, którzy zachorują na raka jamy ustnej, umrze w ciągu pięciu lat!
Artykuł opublikowany w numerze 3/2019 magazynu Nowy Gabinet Stomatologiczny. Zobacz pełny spis treści.
Dowiedz się więcej - Rak jamy ustnej. Nowy Gabinet Stomatologiczny.
Więcej ciekawych artykułów w "Nowy Gabinet Stomatologiczny" -zamów prenumeratę lub kup prenumeratę w naszym sklepie.
