W poniedziałek rano, 14 czerwca 2021 r. w wieku 89 lat zmarła profesor Maria Kleinrok. Była zdolna, niezależna, bardzo pracowita i uparta. Wiele jej zawdzięczamy i pozostanie w naszej pamięci w pięknych wspomnieniach - poinformował dr hab. n. med. Janusz Kleinrok, profesor nadzwyczajny WSM. Pogrzeb odbył się w piątek (18 czerwca 2021 r.) o godzinie 11:00 w Lublinie na cmentarzu przy ulicy Lipowej.
Prof. Maria Kleinrok urodziła się 21.03.1932 w Tarnowskich Górach. Uznawana jest za twórczynię polskiej szkoły nauki o rehabilitacji układu ruchowego narządu żucia, założycielka i pierwsza prezes polskiego towarzystwa dysfunkcji narządu żucia. To wybitny naukowiec, ikona protetyki stomatologicznej, twórczyni polskiej szkoły nauki o rehabilitacji układu ruchowego narządu żucia, wychowawczyni wielu pokoleń lekarzy dentystów – tak o zmarłej 15 czerwca prof. dr hab. Marii Kleinrok mówi wielu medyków i osób, które miały przywilej ją poznać. Profesor Maria Kleinrok ukończyła studia z wyróżnieniem na Wydziale Stomatologii Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu w 1955 roku. Tam też rozpoczęła pracę zawodową na stanowisku asystenta Zakładu Protetyki Stomatologicznej oraz uzyskała dyplom doktora nauk medycznych w dziedzinie stomatologii (1966). Późniejsze życie zawodowe związała z Lublinem i tutejszą Akademią Medyczną, przekształconą następnie w Uniwersytet Medyczny, uzyskując kolejno tytuły doktora habilitowanego (1975), profesora nadzwyczajnego (1984), a w 1994 roku profesora zwyczajnego nauk medycznych – czytamy na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego.
Zaburzeniami czynnościowymi narządu żucia zajmowała się od 1968 r. Uczestniczyła w tych badaniach od chwili, kiedy powstawały podwaliny nowej dziedziny wiedzy w stomatologii, jaką jest nauka o układzie ruchowym narządu żucia. Przez lata prowadziła własne badania oraz była kierownikiem projektów badawczych, które objęły całościowo poszczególne elementy układu ruchowego narządu żucia, tj. stawy skroniowo-żuchwowe, zwarcie oraz mięśnie narządu żucia z zastosowaniem obiektywnych metod badawczych, połączonych z rozległymi badaniami klinicznymi. Po latach Pani Profesor znalazła się w światowej czołówce badaczy zajmujących się tą nową dziedziną stomatologii. Dzięki wybitnym osiągnięciom poznawczym i praktycznym prof. Maria Kleinrok stworzyła znaną i cenioną w świecie polską szkołę układu ruchowego narządu żucia. Jest autorką pierwszego polskiego podręcznika dotyczącego rozpoznawania i leczenia tych zaburzeń (1992).
PRZEBIEG KARIERY:
1955 – Dyplom Lekarza Stomatologa AM w Zabrzu, od roku 1955 zatrudniona jako asystent Zakładu Protetyki Stomatologicznej AM w Zabrzu
1955 – 1975 – asystentka Zakładu Protetyki Stomatologicznej AM w Zabrzu
1975 – Nominacja na docenta
1984 – Nominacja na profesora nadzwyczajnego
1994 – Nominacja na profesora zwyczajnego
Promotor 16 doktoratów
1966 - Obrona pracy doktorskiej - Maria Kleinrok: Budowa protez zębowych płytowych a obniżenie wrażliwości smakowej. ŚL. AM, Zabrze
1974 – Obrona pracy habilitacyjnej pt. Badania nad rolą czynników miejscowych w etiopatogenezie czynnościowych mioartropatii skroniowo – żuchwowych oraz leczenie protetyczne tych zaburzeń. AM w Lublinie
1975 - 2002 – Kierownik Katedry Protetyki Stomatologicznej, z Zakładem Protetyki i z Pracownią Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia (założoną w roku 1984) AM w Lublinie. Placówki te zorganizowała od podstaw.
1963 - 2015 autorka 537 publikacji, w tym 185 artykułów (indywidualne i zespołowe) i 352 streszczenia Wśród opublikowanych artykułów 72 pozycje znajdują się w czasopismach zagranicznych. Ńiektóre z nich przedrukowano w Anglii, w Niemczech Zachodnich, w Stanach Zjednoczonych i w Japonii.
Prof. Maria Kleinrok prowadziła liczne kursy dokształcające w kraju oraz zagranicą w Albanii, Anglii, Australii, Belgii, Austrii, Estonii, Francji, Hiszpanii, w Japonii, w Liechtensteinie, w Niemczech, w Szwajcarii, w SzwecjI, we Włoszech, oraz w USA (Nowy York, Chicago, Cleveland).
AUTORKA 5 KSIĄŻEK:
1. Kleinrok M.: Diagnostik und Therapie von Okklusionsstörungen. Mit vielen praktischen Beispielen unter Verwendung des Funktiographen. (Diagnostyka i leczenie zaburzeń warcia. Z licznymi praktycznymi przykładami z zastosowaniem Funkcjografu.) Quintessenz Verlags, Berlin¬–Chicago¬–London¬–Sao Paulo–Tokio 1986 ( 265 stron).
2. Kleinrok M.: Rozpoznawanie i leczenie zaburzeń czynnościowych układu ruchowego narządu żucia. Wydawnictwo Sanmedia Warszawa 1992, IV wyd.– jest to pierwszy polski podręcznik na temat dysfunkcji narządu żucia.
3. Kleinrok M.: Zasady wykonania protez stałych. Wyd. M.A. Lublin 1995.
4. Kleinrok M. Znieczulenie śródwięzadłowe zębów. I wyd. AM Lublin 1989, II wyd. Śl. AM
5. Kleinrok M.: Przemieszczenie krążków stawowych stawów skroniowo żuchwowych - rozpoznawanie i leczenie. Wydawnictwo Czelej Sp. z o.o.Lublin 2013
Autorka rozdziału pt. Zapobieganie czynnościowym zaburzeniom układu ruchowego narządu żucia, str.185-195, w książce autorów B. Woynarowska, A. Oblacińska: Zdrowie jamy ustnej u dzieci, młodzieży i kobiet ciężarnych. PZWL Wydawnictwo Lekarskie Warszawa wyd. I 1998, wyd. II 2008
Posiada 11 patentów i 6 wzorów użytkowych. Licencję na 6 patentów zakupiła w roku 1979. Firma Ivoclar w Liechtensteinie, która na tej podstawie produkowała Funktiograph nach Kleinrok. Jest to urządzenie pozwalające na obiektywną rejestrację zwarcia oraz tzw. linii centralnego ułożenia żuchwy wg Kleinrok Wyniki 7-letnich badań pozwoliły na wydanie książki (poz.1). Dzięki wiedzy zdobytej w tych badaniach można prawidłowo rozpoznawać i leczyć zaburzenia zwarcia w oparciu o badania kliniczne (książki poz.1,2,5). Metoda ta została wykorzystana w 6 pracach doktorskich, w tym w czterech w kraju i w dwóch zagranicą. Ponadto metodę tę opisano w odrębnych rozdziałach w dwóch książkach autorów niemieckich tj. prof. R. Bottgera (Dusseldorf) i prof. E. Korbera (Tubingen) oraz w podręczniku prof. E. Spiechowicza w Polsce. Za ten wynalazek otrzymała w 1984 roku Dyplom Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej za zdobycie II Nagrody w Konkursie Mistrz Techniki i Organizacji Służby Zdrowia.
1970 - Pierwszy artykuł na temat zaburzeń czynności układu ruchowego narządu żucia - Maria Kleinrok: Rola mięśni narządu żucia w powstawaniu zaburzeń czynności stawów skroniowo –żuchwowych: Prot. Stom.1970, XX,4. 223 -229. Od tej pory większość publikacji dotyczyła zaburzeń czynności układu ruchowego narządu żucia, w tym zwarcia i zaburzeń wewnątrzstawowych w ssż. Wykonano łącznie 340 badań ssż metodą MR oraz 180 badań TK Badania te były w znaczącej części wykonane dzięki uzyskaniu grantu KBN. Wyniki tych badań zostały opublikowane w kilkudziesięciu artykułach własnych i wykonanych z zespołem i stanowiły podstawę do napisania książki (poz.5).
1984 - Założycielka pierwszej w Polsce Pracowni Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia. Dzięki uzyskaniu znaczącej dotacji Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej i grantu KBN Pracownia ta wyposażona została w nowoczesną aparaturę diagnostyczną i leczniczą. Umożliwiło to prowadzenie kompleksowych badań nad układem ruchowym narządu żucia, w tym elektromiograficznych i optoelektronicznych umożliwiających przestrzenną rejestrację ruchów żuchwy oraz analizę obciążenia zębów w zwarciu jak również obiektywną ocenę poziomu stresu z zastosowaniem nowoczesnej aparatury elektronicznej . Pozwoliło to tej placówce na zajęcie znaczącej roli w tej dziedzinie nie tylko w kraju. W placówce tej leczono w latach 1984 – 2004 ogółem 5309 chorych.
1995 – Powołanie na członka Komisji Patofizjologii Bólu Komitetu Nauk Neurologicznych Polskiej Akademii Nauk PAN.
1996 – Uzyskała znaczącą dotację od Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, w związku z 20-letnią współpracą z Uniwersytetami w Niemczech, która pozwoliła na całkowitą renowację Katedry Protetyki Stomatologicznej z Pracownią Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia i wyposażenie tej Pracowni w nowoczesną aparaturę badawczą umożliwiającą prowadzenie badań liczących się w skali światowej (patrz Alma Mater, AM w Lublinie 1996 nr 4) Z tej okazji wydano okolicznościowe broszury w jęyku polskim i niemieckim z opiniami Profesorów Th.Reibera, Przewodnicącego Stowarzyszenia Dysfunkcji Narządu Żucia w Niemczech Zach. oraz emerytowanego prof. Ericha Kórbera z Uniwersytetu w Tubingen.
WSPÓŁPRACA Z ZAGRANICĄ
1975 – Stypendium trzymiesięczne na Uniwersytecie Munster ( Niemcy Zach.) w Zakładzie Protetyki Stomatologicznej - wykład w Instytucie na temat badania zaburzeń w stawach skroniowo-żchwowych w oparciu o badania rentgenodiagnostyczne.
1975 – Wykład na uniwersytecie w Tubingen na temat objawów u chorych z zaburzeniami w ssż w badaniach własnych.
1981 – Roczny pobyt w Karolinska Instituet w Sztokholmie Huddinge w Zakładzie Fizjologii Zgryzu na etacie – wykłady przez jeden semestr oraz zajęcia ze studentami i leczenie chorych z dysfunkcją narządu żucia oraz prowadzenie własnych badań naukowych do książki wydanej w 1986 roku.
1986 – Pięciotygodniowy pobyt w Stanach Zjednoczonych jako gość Institute of Health w Waszyngtonie - wykłady gościnne na Uniwersytetach w Nowym Jorku, Chicago i Cleveland.
1987 – Trzytygodniowy pobyt w Japonii - wykład dwugodzinny na temat rozpoznawania zaburzeń zwarcia z zastosowaniem Funkcjografu wg Kleinrok i praktyczny pokaz Funkcjografem na Showa University. Ponadto dwugodzinne wykłady na Tokio University oraz wykłady w Osaka University i na krajowym Zjeździe Japońskiego Towarzystwa Stomatologicznego.
1988 – Wykład pt.Intraoral objective recording of tooth contacts movements by using the Functiograph after Kleinrok na 37th Meeting of the American Academy of Crown and Bridge Prosthodontics w Chicago w 1988 roku. Na te spotkania zapraszani są wyłącznie wykładowcy, którzy dokonali odkryć naukowych liczących się w skali światowej.
1989 – Sześciomiesięczne stypendium na Uniwersytecie w Tubingen - wykłady gościnne i wspólne badania nad rejestracją ruchów żuchwy.
1990 – Dwutygodniowy pobyt we Francji w Paryżu i w Tuluzie, gdzie na zaproszenie kierownika Kliniki Ortopedycznej miałam wykład dla ortopedów na temat odległych objawów bólowych w obrębie kręgosłupa u chorych z przemieszczeiem krążków stawowych ssż i głów żuchwy.
1998 – Pobyt czterotygodniowy na Uniwersytecie w Walencji (Hiszpania) jako gość Ministerstwa Edukacji i Kultury Hiszpanii, gdzie wygłosiłam kilka wykładów i uczestniczyłam w diagnostyce i w leczeniu przypadków z zaburzeniami w stawach skroniowo-żuchwowych.
1981 – Roczny pobyt w Karolinska Institutet w Sztokholmie Huddinge w Zakładzie Fizjologii Zgryzu na etacie – wykłady przez jeden semestr oraz zajęcia ze studentami i leczenie chorych z dysfunkcją narządu żucia i prowadzenie własnych badań naukowych.
Prof. Maria Kleinrok prowadziła liczne kursy dokształcające w kraju oraz zagranicą w Austrii, Francji, Hiszpanii, w Liechtensteinie, w Niemczech, w Szwajcarii i w Szwecji oraz we Włoszech.
2003 – Wygłoszenie wykładu na temat Oro-facial pain connected with TMJ disc displacement na Kongresie FDI w Sydney (Australia) na zaproszenie organizatorów. Pierwszym polskim wykładowcą na FDI był prof. Antoni Cieszyński (Wiedeń 1936), drugim doc. Andrzej Wójtowicz (Wiedeń 2002).
DZIAŁALNOŚĆ W STOWARZYSZENIACH NAUKOWYCH
od 1969 – członek Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego PTS
1980 – 1984 – zastępca przewodniczącego PTS Oddz. w Lublinie
1984 – 1993 Przewodnicząca Oddz. PTS w Lublinie
1984 – 1992 Przewodnicząca Sekcji Protetyki PTS przez dwie kadencje
1985 – 1987 członek zarządu European Prosthodntic Association EPA ( EuropejskieTowarzystwo Protetyczne ) - wybrana jednogłośnie w wyniku protestu grupy kobiet dotyczącego braku kobiet w Zarządzie tego Stwarzyszenia.
1987 – członek Polskiego Towarzystwa Lekarskiego Oddz. w Lublinie – członek Zarządu
Odznaczenia Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego Złoty Medal 1986, Bene Meritus 1993, Honorowy Członek Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego 1989
Odznaka Przyjaciel Dziecka za działalność na rzecz profilaktyki próchnicy zębów u dzieci i za organizację cotygodniowych wykładów dla wycieczek szkolnych w Instytucie Stomatologii w Lublinie przez wiele lat.Otrzymała za to medal Bedge of Children za działalność w dziedzinie profilaktyki próchnicy zębów.
1996 – Członek Miedzynarodowego Stowarzyszenia Badania Bólu
1998 – Członek Polskiego Towarzystwa Patofizjologii Bólu
2000 – Założycielka Polskiego Towarzystwa Dysfunkcji Narządu Żucia (PTDNŻ)
Przewodnicząca Komitetu Założycielskiego i pierwszy Prezes Polskiego Towarzystwa Dysfunkcji Narządu Żucia. (PTDNŻ).. Zaprojektowała logo tego Towarzystwa, przedstawiające kompozycję Funkcjogramów żuchwy wg Kleinrok. Zostało ono oficjalnie zatwierdzone uchwałą Walnego Zebrania Członków PTDNŻ w dniu 10.05.2003 w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą.
Pierwszy Prezes tego Towarzystwa przez dwie kadencje, potem Honorowy Prezes.
2001 i 2002 – Była przewodniczącą Komitetów Organizacyjnych pierwszych dwóch Zjazdów Polskiego Towarzystwa Dysfunkcji Narządu Żucia (PTDNŻ), które odbyły się w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą.
2005 – Została mianowana Honorowym Prezesem PTDNŻ i zgodnie z uchwałą Walnego Zebrania weszła na stałe w skład Zarządu PTDNŻ.
NAGRODY I ODZNACZENIA
1969, 1973, 1974 – trzy nagrody za najlepsze publikacje na łamach Protetyki Stomatologicznej
