W obliczu nasilających się doniesień o wzroście liczby zachorowań na choroby cywilizacyjne oraz innych epidemiach, naturalne jest, że wiele osób boi się o swoje zdrowie. Gdy jednak obawy te stają się na tyle silne, że zakłócają codzienne życie, może to sugerować rozwijające się zaburzenia takie jak hipochondria czy nozofobia. Choć to poważne jednostki chorobowe, to wiedza społeczeństwa na ich temat nadal jest niska.

Według badań opinii publicznej, 66% Polaków potrafi wskazać prostą definicję hipochondrii. Spośród tej grupy, 35% opisało ją jako przewrażliwienie na punkcie własnego zdrowia lub jako strach przed zachorowaniem. Warto jednak zauważyć, że badani nie kojarzyli jej bezpośrednio z częstymi wizytami u lekarza, podejmowaniem wielu badań czy nadmierną troską o zdrowie.

Różnica między realnym lękiem a przekonaniem o chorobie

Natomiast, jak wskazują źródła medyczne, hipochondria to chroniczny niepokój związany z przekonaniem o posiadaniu poważnej choroby, mimo braku obiektywnych dowodów na jej istnienie. Osoby cierpiące na to zaburzenie są silnie zaniepokojone możliwością zachorowania i skupiają się na znajdowaniu oznak różnych dolegliwości. Ponadto mają tendencję do analizowania wyników swoich badań, a najmniejsze odchylenia od normy są dla nich dowodem na obecność danego schorzenia. Szacuje się, że zaburzenia hipochondryczne występują u blisko 225 mln ludzi na całym świecie (1).

Z kolei nozofobia oznacza irracjonalny strach przed zachorowaniem, nawet jeśli nie ma ku temu żadnych konkretnych przesłanek. Osoby dotknięte tym zaburzeniem mogą doświadczać nasilonych reakcji lękowych w obliczu potencjalnych zagrożeń zdrowotnych. Odmianami nozofobii są kancerofobia (lęk przed chorobami nowotworowymi), mizofobia (strach przed brudem i zanieczyszczeniami) czy bakteriofobia (lęk przed chorobami wywołanymi przez mikroorganizmy).

– Hipochondria charakteryzuje się nadmiernym lękiem o własne zdrowie, nadmierną dbałością o nie lub przeciwnie – zaniedbywaniem badań, nieufnością wobec otrzymywanych wyników badań i proponowanych przez specjalistów terapii oraz poszukiwaniem otuchy u innych i zapewnień, że jest się zdrowym. Ważne jest zrozumienie, że hipochondria jest zaburzeniem psychicznym i poza silnym cierpieniem pacjenta, może też powodować znaczne zakłócenia w jego codziennym życiu. Skuteczne wsparcie psychoterapeutyczne oraz systematyczne badania medyczne mogą pomóc w przezwyciężeniu lęku i poprawieniu jakości życia chorego – mówi Natalia Kocur, ekspert merytoryczny kampanii „Pobierz Zdrowie”, psycholożka i psychoterapeutka z Centrum Psychoterapii Poznaj Lęk.

Wczesne wykrycie, dłuższe życie

Jednym z najskuteczniejszych sposobów na zmniejszenie lęków związanych z nieodkrytymi chorobami są regularne badania profilaktyczne. Niemniej jednak, według raportu kampanii „Pobierz Zdrowie", 27% Polaków ich nie wykonuje.

– Ważnym narzędziem profilaktyki zdrowotnej są badania krwi, które pozwalają na wczesne wykrywanie różnych problemów. Mimo że niemal wszyscy respondenci w naszej ankiecie uznali je za istotne, to 25% z nich ich nie wykonuje. A są one kluczowe dla każdego z nas, a w szczególności osób z lękami zdrowotnymi. Pozwalają na rzetelną ocenę stanu zdrowia, co w rezultacie obniża poziom niepokoju i stresu związanego z potencjalnymi chorobami – komentuje dr n. med. Karolina Karabin, koordynatorka kampanii „Pobierz Zdrowie”.

– Praca psychoterapeutyczna z chorymi na hipochondrię polega na przywróceniu równowagi w obszarze dbania o swoje zdrowie. Głównym zadaniem jest zachęcenie pacjenta do poddawania się regularnym badaniom profilaktycznym, ale bez zaniedbywania ich czy przesadzania z ich ilością. W tym procesie istotne jest również zbudowanie zaufania do specjalistów w obszarze medycyny, czyli poszukiwanie u nich rozwiązań w przypadku realnych chorób, a nie tylko zapewnień, że wszystko jest w porządku – dodaje Natalia Kocur.

Wyniki badań krwi pozwalają lekarzom na dokładną ocenę wielu parametrów, co może pomóc we wczesnej identyfikacji różnorodnych schorzeń. Jednak interpretacji wyników i ostatecznej diagnozy zawsze powinien dokonać doświadczony lekarz, uwzględniając dokładny wywiad z pacjentem oraz występujące u niego symptomy.

PIŚMIENNICTWO:

B. Stec, M. Żebrowski, „Zastosowanie terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu lęku o zdrowie” [Psychiatria, Tom 13, Nr 2 (2016)], https://journals.viamedica.pl/psychiatria/article/view/47511/36537