Zasady konserwacji i użytkowania końcówek turbinowych

Aby nie doszło do przedwczesnego zużycia końcówek, trzeba je odpowiednio konserwować oraz zwrócić uwagę na wszelkie nawet najdrobniejsze nieprawidłowości w ich funkcjonowaniu.

Konserwacja turbin - Smarowanie

Podstawową czynnością jest konserwującą turbinę jest smarowanie. Do tego celu należy użyć specjalnego oleju. W zależności od producenta dostępny on jest w spray`u lub w dozowniku kroplowym. Ze względu na możliwość zaolejenia opracowywanych ubytków nie powinno się stosować dozowników do oleju zamontowanych na stałe. Problem ten dotyczy jedynie niektórych starych modeli unitów.

Częstotliwość smarowania ma obok jakości użytego oleju decydujące znaczenie dla trwałości turbiny. Zalecenia producentów są tutaj dość rygorystyczne tj. smarowanie powinno odbywać się raz na 20-30 min. rzeczywistej pracy. W praktyce oznacza to, że w ciągu jednego dnia trzeba dwukrotnie lub nawet trzykrotnie nasmarować końcówkę. W przypadku. np. opracowywania zębów pod uzupełnienia stałe, należałoby to robić każdorazowo po oszlifowaniu 3-4 zębów (producenci końcówek zalecają stosowanie do szlifowania zębów kątnic przyspieszających na mikrosilnik). Należy zwrócić szczególną uwagę na kolor oleju wydobywającego się z końcówki podczas i po smarowaniu. spray czyści  rotor, czyli zasadniczą część pracującą, którą należy smarować ciągłym strumieniem aż do uzyskania czystego oleju po drugiej stronie końcówki. W przypadku, gdy podczas i po smarowaniu wydobywają się z turbiny duże ilości czarnego i brudnego oleju należy skontaktować się z serwisem. Może to wskazywać na awarię rotora, który wkrótce może się zatrzymać uniemożliwiając dalszą pracę.

Konserwacja turbin - Woda

Woda zasilająca turbinę chłodzi nie tylko opracowywany ubytek czy ząb, ale i rotor. W związku z tym końcówka turbinowa nie ma prawa w ogóle pracować bez zasilania wodą! Jeśli woda nie dochodzi do końcówki nie powinniśmy lekceważyć tego problemu. Brak chłodzenia rotoru może to prowadzić do zatarcia łożysk w turbinie i trwałe uszkodzenie końcówki, którego już się nie da naprawić. Ważne jest aby do chłodzenia używać wody destylowanej. Chłodzenie przy użyciu wody z sieci wodno-kanalizacyjnej spowoduje szybkie zniszczenie rotora turbiny. Woda z kranu jest zbyt twarda, aby można ją używać do chłodzenia turbin.

Konserwacja turbin - Sterylizacja

Konieczność sterylizacji końcówek jest nieodłącznym elementem procesu ich użytkowania. Sama dezynfekcja roztworem środkami w płynie nie wystarcza. Dezynfekuje się w ten sposób jedynie części wierzchnie urządzenia, natomiast drobnoustroje gromadzą się w mechanizmach. Dlatego konieczna jest sterylizacja w autoklawie. Nie wpływa to na trwałość końcówki.

Po sterylizacji należy turbinę ponownie nasmarować. Na rynku dostępne są oleje, które zachowują swoje właściwości w wysokiej temperaturze i nie wymagają aplikacji po zakończonym procesie sterylizacji. Są też dostępne urządzenia automatycznie czyszczące i smarujące końcówki oraz autoklawy przeznaczone tylko do sterylizacji końcówek. Zaletą tych urządzeń jest możliwość przeprowadzenia całego procesu mycia smarowania i sterylizacji wszystkich typów końcówek. Trwa to kilka do kilkunastu minut, co daje możliwość zachowania idealnej higieny i bezpieczeństwa dla pacjenta bez zakłócenia normalnego trybu pracy gabinetu.

Wiertła

Bardzo zaszkodzić może turbinie również nieodpowiednie wiertło. Zdarza się, że wiertła mają minimalnie większą średnice części niepracującej. Odczuwamy wówczas zwiększony opór przy wprowadzaniu wiertła do końcówki. Nie należy tego oporu pokonywać. Należy takie wiertło wyrzucić. Oszczędność w tym miejscu może się zemścić. Także wiertła ze śladami rdzy należy odrzucić jako szkodliwe dla końcówki. Może zdarzyć się również, że wiertło jest źle wyważone lub skrzywione po upadku końcówki na podłogę. Nie zawsze daje się to zauważyć gołym okiem można wyczuć minimalne drgania lub zmieniony dźwięk w każdym przypadku bezpieczniej jest wymienić wiertło.

Kosztowny upadek

Bywa tez i tak ,że końcówka źle odłożona lub w trakcie mycia i przenoszenia upada nam na podłogę. Upadek ten może, w zależności od stopnia twardości podłogi (uwaga na terakotę itp.) i tego którą częścią uderzyła o podłogę doprowadzić do całkowitego zniszczenia turbiny. Jeżeli uderzona została główka i widoczne są nawet minimalne wgniecenia, to nie należy taką końcówką więcej pracować mimo, że nadal wydaje się to możliwe należy skontaktować się z serwisem w celu korekty specjalnym urządzeniem położenia główki. W przeciwnym wypadku nierównomierny ucisk na łożysko rotora spowoduje w przyspieszonym tempie jego zużycie.

Trwałość końcówki zależy od tych wszystkich opisanych czynników oraz od intensywności pracy  w gabinecie. Producenci dają sześć miesięcy gwarancji na rotor , wcześniejsze problemy z reguły wynikają z nieumiejętnej konserwacji lub niewiedzy użytkownika. Koszty naprawy polegające na wymianie rotora sięgają ok. 60 proc. - 80 proc. ceny nowej końcówki. Wbrew popularnemu powiedzeniu bądźmy mądrzy przed szkodą i słuchajmy uważnie zaleceń producenta i serwisanta.

Jak konserwować końcówki

Zasady bezpieczeństwa:

• Wszystkie czynności należy wykonywać w rękawiczkach ochronnych.
• Zaleca się założenie okularów, zabezpieczają one przed przypadkowym kontaktem ze środkami dezynfekującymi.
• Czynności obsługi technicznej (konserwacja), podobnie jak higienicznej, należy wykonywać po każdym pacjencie.
• Należy regularnie sprawdzać i wymieniać filtr powietrza w unicie.

Dezynfekcja powierzchni:

• Zalecamy dezynfekcję powierzchni środkami na bazie alkoholu lub 80 proc. roztworem alkoholu etylowego. Nie wolno stosować środków zawierających chlor. W ten sposób należy dezynfekować wyłącznie powierzchnie zewnętrzne instrumentów.
• Nie wolno dezynfekować instrumentów poprzez zanurzenie ich w płynach lub myjkach ultradźwiękowych.
• Nie należy również spryskiwać środkiem dezynfekującym otworów powietrza od tyłu instrumentu, a także otworu mocowania wiertła.
• Termodezynfekcja instrumentów możliwa jest tylko wtedy, gdy wartość pH użytych środków czyszczących zawiera się w przedziale 2,5 i 9. Instrumenty powinny być umieszczane w termodezynfektorze pionowo główkami do dołu.

Czyszczenie zewnętrzne:

• Otwory spray’owe należy czyścić przyrządem, który stanowi wyposażenie instrumentu. Czyścimy je wodą lub alkoholem.
• W przypadku, gdy woda zawiera dużą ilość wapna należy wydmuchać jej resztki za pomocą sprężonego powietrza z dmuchawki. W przeciwnym wypadku pod wpływem wysokiej temperatury może dojść do zatkania kanałów.
• Do czyszczenia instrumentu nie należy używać myjki ultradźwiękowe.

Smarowanie:

• Instrumenty wolnoobrotowe powinny być smarowane przynajmniej raz dwa razy dziennie (po każdej 1 godz. rzeczywistej pracy).

• Instrumenty wysokoobrotowe powinny być smarowane przynajmniej 2-3 razy dziennie (po każdych 30 minutach rzeczywistej pracy).

• Instrument należy smarować przed każdą jego sterylizacją. Olej przed użyciem koniecznie trzeba wstrząsnąć.

• Po nasmarowaniu instrument należy uruchomić na próbę ok. 30 sekund, trzymając główką do dołu. Należy włączyć wtedy spray. Kątnic przyspieszających nie należy uruchamiać na najwyższych obrotach,

• Po konserwacji instrumenty należy przechowywać główką skierowana pionowo do dołu.

mgr. inż Piotr Szymański

Cytat: Szymański P Zasady konserwacji i użytkowania końcówek turbinowych NowyGabinet Stomatologiczny 2022

Dowiedz się więcej. Dezynfekcja w czasach koronawirusa:

Więcej ciekawych artykułów w "Nowy Gabinet Stomatologiczny" - zamów prenumeratę lub kup prenumeratę w naszym sklepie.